Yoksulluk nafakası, boşanmadan dolayı yoksulluğa düşecek olan eşin diğer eşten kusuru daha az olması koşuluyla talep ettiği nafakadır. Yoksulluk nafakası süresizdir.
Boşanma davası açarken talep edileceği gibi, boşanma davası kesinleştikten sonra da ‘ilk kez’ istemesi koşuluyla yoksulluk nafakası talep edilebilir. Ancak boşanma davası bittikten sonra zamanaşımı süresini kaçırmamak gerekmektedir. Bu nedenle boşanma davası kesinleştikten bir yıl içerisinde istenilmelidir.
Önemli bir husus da kadın-erkek eşitliğini gözden kaçırmamak gerektiğidir. Çünkü yoksulluk nafakası yalnızca kadınlar için değil, yoksulluğa düşecek olan erkek de talep edebilmektedir. Kanunda her ne kadar erkek için böyle bir hak tanınmış ise de uygulamada yoksulluk nafakası yalnızca kadınlar için ödenebilmektedir.
Yoksulluk nafakasındaki şartlardan birisi nafakayı talep eden kişinin boşanma sonrası yoksulluğa düşecek olmasıdır. Kanunda belirtilen “yoksulluk” kavramından kastının ne olduğundan bahsedelim. Evli iken çalışmayan ve herhangi bir yerden geliri olmayan eşin boşanma sonrası yoksulluğa düşecek olması anlamına gelmektedir. Nitekim çalışmayan eş, çalışan eşi sayesinde evlilik birliği içerisinde geçimini sağlamaktadır. Hem geçiminde zorlanacak hem de evlilik içerisinde yaşadığı düzeyin altına düşecektir.
Diğer bir husus da eşinin maddi durumu iyi olan ancak boşanma sonrası evlilik içerisindeki refah seviyesinin altına düşecek, evlilik içerisindeki refahı bulamayacaktır. Diyelim ki herhangi bir yerden geliri olmayan kişi ya da eşine göre 15 kat daha az kazanan kişi boşanma sonrası evlilik içerisindeki refahı ve düzeyi bulamayacaktır. İşte yoksulluk gerekçesi ile talep edilen nafaka istemindeki yoksulluk kavramı ya da yoksulluğa düşecek olma anlamı bu şekildedir.
Yoksulluk nafakasını her eş talep edebilir mi, belli şartları var mıdır? Soruları çok fazla sorulmaktadır. Elbette yalnızca belli koşulları taşıyan eş, yoksulluk nafakasını talep edebilmektedir. Bu şartlar ise:
Hakim yoksulluk nafakasına re’sen (kendiliğinden) karar veremez, mutlaka yoksulluk nafakasını isteyen taraf talepte bulunmalıdır. Mahkemeden talep edilmedikçe hakim yoksulluk nafakasına karar veremez. Boşanma davasını açarken yoksulluk nafakası talebinde bulunmayan taraf davanın ilerleyen sürecinde ileri sürebilir. Boşanma davası sona erdikten sonra ayrı bir dava açarak yoksulluk nafakası talep ettiği bir dava açabilir. Ancak iş bu taleple açılan davanın zamanaşımı süresi vardır. Boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren bir yıl içerisinde yoksulluk nafakası talepli davayı açmalıdır. Anlaşmalı boşanma ile boşandıktan sonra nafaka talep eden ayrı bir dava açılması mümkün olmamaktadır.
Nafakayı ödeyecek olan eşin kusurunun olup olmaması önemli değildir. Nafaka ödeyecek olan eşin kusuru aranmaz, kusursuz da olsa yoksulluk nafakası ödemeye hükmedilebilir. Ancak nafaka talep edecek olan eş için ‘kusur’ önemlidir. Nafaka almak isteyen eş; ağır kusurlu olmamalıdır. Diğer eşten daha az kusurlu ya da eşit kusurlu olmalıdır.
Nafaka talebinde bulunacak olan eş boşandıktan sonra yoksulluğa düşecek olmalıdır; fakat boşanma yüzünden yoksulluk olmalıdır. Gerçekten yoksulluğa düşecek olan bu talepte bulunabilir, boşandıktan sonra hayatını idame ettirebilecek ve yeteri geliri olan taraf için geçerli bir durum değildir.
Yoksulluk nafakasının şartları Türk Medeni Kanunu’nda sayılmaktadır. Bu şartları barındıran kişiler yoksulluk nafakası alabilir. Ancak yoksulluk nafakasına hak kazanan eski eşin değişen yaşam koşuluna göre azaltılabilir ya da tamamen kaldırılabilir. Yoksulluk nafakası alamayacak olanları örnek vermek gerekirse:
Kanunda yoksulluk nafakası talep edecek olan kişilerin boşandıktan sonra yoksulluğa düşecek olmaları halinde yoksulluk nafakası talep edebileceğini belirtmiştir. Ancak “yoksulluk” kavramının bilineni ile kanunda geçen yoksulluk kriteri birbirinden farklıdır. Yoksulluğa düşecek olan kişilerin mesleki ve çalışma hayatın olup olmadığı, işten ayrılıp ayrılmadığı, çalışıyor ise maaşının ne kadar olduğuna dair bilgi edinildikten sonra mahkeme değerlendirmeye alacaktır. Mahkeme ve Yargıtay kararları doğrultusunda kimlerin yoksulluk nafakası alabileceği aşağıdaki şekilde maddelendirilmiştir;
Nafaka miktarının belirlenmesi dosyanın durumuna ve tarafların maddi durumuna göre değişeceğinden her dava için farklılıklar göstermektedir Yoksulluk nafakası miktarı hakimin takdirindedir. Ancak her ne kadar hakim takdirinde de olsa hakim, nafaka miktarını takdir ederken belli sınırlar ve koşullar içerisinde karar vermektedir.
Öncelikle nafaka sorumlusunun maddi gücü oranında bir nafaka miktarı belirlenecektir. Nafaka ödeyecek olan kişinin maddi durumu araştırılacak ve maddi durumunu aşmayacak bir miktarda nafaka miktarına hükmedilecektir.
Diğer yandan nafaka alacaklısının da maddi durumu, yaşam standardı ve evlilik içerisindeki refah durumu da nafaka miktarı belirlenmesinde bir ölçüttür. Nafaka alacaklısının yoksulluğunu kurtaracak bir nafaka miktarı belirlenir.
Yoksulluk nafakası kanunun süresi şartları barındırdığı müddetçe devam eder. Ancak şartları değiştiği zaman kendiliğinden kalktığı durumlar da olmaktadır.
Öncelikle şartların değişmesiyle yoksulluk nafakasının kaldırılması talebiyle dava açılabilir ve hakim kararıyla nafaka kaldırılabilir.
Yoksulluk nafakası alan eş, başka biri ile evlendiği zaman nafaka ortadan kalkar. Evlenme tarihinden itibaren nafaka ödeme yükümlülüğü ortadan kalkar. Evlenmese de başka biri ile dost hayatı yaşıyorsa nafaka yükümlüğü yine ortadan kalkacaktır. Yoksulluk nafakası alan eş ya da ödeyen eşten biri öldüğü vakit nafaka kendiliğinden ortadan kalkar.
Yoksulluk nafakasının amacı boşanma nedeniyle eşin yoksulluğa düşmesini engellemektir. Eğer nafaka alan eşin yoksulluğu ortadan kalkarsa yoksulluk nafakası sona erecektir.
Yoksulluk nafaka talebi, tarafların görülmekte olduğu boşanma dosyasından talep edilebilir. Boşanma davasında yoksulluk nafakası talep edildiği vakit görevli ve yetkili mahkeme boşanma davasının olduğu mahkemedir.
Boşanma davasından ayrı olarak yoksulluk nafakası talep edilecek ise dava açmadan önce nerede ve ne zaman açılacağı konusunu bilmek gerekmektedir. Öncelikle yoksulluk nafakasını boşanma davası sona erdikten sonra ayrı bir dava ile açmak isteyen davacı, boşanma davasının kesinleşme tarihinden itibaren 1 yıl içinde açmalıdır. Görevli mahkeme ise Aile Mahkemeleridir. Yer yönünden yetkili mahkeme ise nafaka alacaklısının yerleşim yeridir. Kanun nafaka alacaklısı olan yoksul davacıyı korumuştur.
Mahkeme tarafından hükmedilen nafaka, nafaka yükümlüsü olan kişi tarafından ödenmediği takdirde aleyhine icra takibi başlatılmalıdır. İcra takibi başlatıldıktan ve icraya dair belli prosedürler yerine getirildikten sonra borçlu, borcunu ödemez ise belli işlemler uygulanmalıdır. İcra dosyasının takibi ve borçlunun borcunu ödemesi için dosya iyi takip edilmelidir.
Dava tarihinden geriye dönük olarak biriken yoksulluk nafakası ve her ay işleyecek olan nafaka için açılan icra takibi sonrası borçlu borcunu ödemiyor ise dosyada belli hamleler yapılmalıdır. Bunlardan birisi ise her ay işleyen nafaka için borçlu aleyhine icra ceza mahkemesine şikayet yoluna başvurulmasıdır. İcra ceza yoluna başvurularak borçlunun nafaka borcunu ödemediğinden bahisle 3 aylık tazyik hapsiyle cezalandırılması talebinde bulunulacaktır. İşleyen nafakayı ödemeyen borçlu, 3 aylık cezai yaptırımı ile karşılaşacaktır.
Yoksulluğa düşecek olan kişinin kusurluluk hali önem teşkil etmektedir. Kusur durumuna göre yoksulluk nafakası talebinde bulunabilme hakkı maddelendirilerek anlatılmıştır.
Tarafların boşanma davası devam ederken taraflar birbirlerine kusur isnadında bulunabilir. Evliliğin sona ermesine neden olarak kusur isnadında bulunurlar. Dava sonucunda taraflardan biri evliliğin sona ermesinde tam kusurlu bulunur ise o tarafın yoksulluk nafakası talep etme hakkı yoktur. Diyelim ki eşini aldatan, eşine karşı sadakat yükümlülüğünü ihlal eden kişi yoksulluk nafakası talep edemez. Kusursuz olan eş yoksulluk nafakası talebinde bulunabilir.
Evliliğin sona ermesinde taraflar eşit kusurlu çıktığı vakit yoksulluğa düşecek olan taraf yoksulluk nafakası talebinde bulunabilecektir. Taraflardan daha ağır kusurlu olan ya da tam kusurlu olan eşin, diğer eşten yoksulluk nafakası talep etme hakkı yoktur. Eş kusurlu olan taraf, yoksulluk nafakası alabilecektir.
Yoksulluk nafakası, belli koşullar olmadan kaldırılmayan süresiz bir nafakadır. İki ay evli kalan kişi de ömür boyu yoksulluk nafakası alabiliyorken yirmi yıl evli kalan kişi de ömür boyu yoksulluk nafakası alabilmektedir. Ancak yoksulluk nafakası, bazı durumlarda sona ermektedir. Yoksulluk nafakası kendiliğinden sona ermemekte, yoksulluk nafakasının sona ermesi halleri olduğu vakit dava açarak kaldırılması istenebilir.
Yoksulluk nafakasının kalkabileceği haller:
Yoksulluk nafakası alacaklısının aynı evde nikahsız birlikte yaşaması hallerinde kaldırılabilir. Bu durum kanuni olarak haysiyetsiz hayat sürme olarak da nitelendirilmektedir. Yoksulluk nafakası alan eski eşin başka birisi ile evlilik dışı yaşadığı, yoksulluk nafakası kaldırma davasında kanıtlanmalıdır. Yoksulluk nafakası ödemekle yükümlü olan kişi, açmış olduğu davayı ispatlamakla yükümlüdür. Yoksulluk nafakası alacaklısının başka bir adamla yaşadığı aynı apartmanda ya da mahallede yaşayan kişilerin tanıklık etmesi ile kanıtlanabilir.
Yoksulluk nafakası alacaklısının ölmesi halinde yoksulluk nafakasının ödenme yükümlüğü ortadan kalkacaktır. Ölüm halinde dava açmaya gerek olmadan yoksulluk nafakası kendiliğinden sona ermektedir.
Yoksulluk nafakası alacaklısının başka birisi ile resmi nikahla evlenmesi halinde yoksulluk nafakası ödeme yükümlülüğü ortadan kalkacaktır.
Yoksulluk nafakası alacaklısı, işe girmeye başladığı ve gelir kazanmaya başladığı vakit yoksulluk nafakasının kaldırılması için dava açma hakkı vardır. Davayı açan kişi, nafaka alacaklısının bir yerde çalıştığını kanıtlamakla mükelleftir.
Yoksulluk nafakasının arttırılması talebi, boşanma davasının kesinleşme tarihinden itibaren 1 yıl geçtikten sonra açılabilir. Ekonomik koşulların zaman içerisinde değişmesi nedeniyle paranın alım gücünde değişim olmaktadır. Enflasyon değişmesi ve alım gücündeki düşüş nedeniyle yoksulluk nafakası miktarı zamanla yetmeyebilir. Bu nedene bağlı olarak nafaka alacaklısının yoksulluk nafakasının arttırılması talebi yönünde dava açma hakkı vardır.
Yoksulluk nafakası düşürülmesi talebi ile nafaka borçlusu açabilmektedir. Nafaka borçlusunun boşanma davası tarihindeki ekonomik durumunda zamanla olumsuz yönde değişim olmuş ve yoksulluk nafakası miktarını ödemekte zorluk yaşıyor ise nafaka azaltılması davası açabilir. Nafaka borçlusunun ekonomik yönden durumunun olumsuz yönde değişmesi ve bu durumu davada kanıtlayabilmesi gerekmektedir. Nafaka borçlusunun yeniden evlenmesi ve çocuklarının olması yoksulluk nafakasını ödemesinde güçlük çıkartmış ise yoksulluk nafakasının azaltılması için dava açabilir. Bunun yanında işten çıkarılmış ya da gelirinde azalma olmuş ise hakkaniyete uygun bir şekilde maddi gücü oranında nafaka miktarına hükmedilmesi için talepte bulunabilir.
Yoksulluk nafakasını alabilmek için Türk Medeni Kanunu’nda ve Yargıtay kararlarında belli başlı ölçütler konulmuştur. Söz konusu kriterlere uymadığı gerekçesi ile nafaka alacaklısı adına hükmedilen yoksulluk nafakasının kaldırılması yönünde dava açılabilir. Örnek vermek gerekirse yoksulluk nafakası alacaklısı biri ile evlenmiş ya da evlenmeden nikahsız biri ile yaşıyorsa kaldırılması yönünde dava açılmalıdır. Bunun yanında nafaka alacaklısı işe girmiş ya da babasının emekli aylığını alıyor ise yine borçlunun yoksulluk nafakası davası açmaya hakkı vardır.
İSTANBUL ( ). AİLE MAHKEMESİNE
DAVACI: Ad Soyad (T.C Kimlik Numara)
Adres
VEKİLİ: Av. Ad Soyad
Adres
DAVALI: Ad Soyad (T.C Kimlik Numara)
Adres
KONU : Yoksulluk nafakası talepli dava dilekçesidir.
AÇIKLAMALAR :
1-) Taraflar …/…/… tarihinde boşanmış olup boşanmaya dair karar ile kesinleşme şerhi dilekçe ekinde sunuludur.
2-) Taraflar evli oldukları tarihlerde davalının kıskançlığı nedeniyle müvekkilin çalışmasına izin vermemiştir. Davalı, müvekkilin çalıştığı kurumdan istifa ettirmiş olup memuriyetini kaybetmiştir. Taraflar boşandıktan sonra müvekkilim herhangi bir yerde çalışamamış ve ekonomik yönden çöküntüye uğramıştır. Davalının maddi durumu ve aylık geliri ortalamanın bir hayli üstündedir. Davalı ise … firmasında 15.000 TL maaş ile çalışmaktadır. Bunun yanında annesi ve babası ile aynı evde kalmakta, annesi ve babasına ait olan o evde kira gideri de bulunmamaktadır.
3-) Müvekkil, boşanma sonrası evlilik içerisindeki refahını ve standardını kaybetmiş olup yoksulluğa düşmüştür. Şu anda hiçbir yerde çalışamamakta, hiçbir yerden geliri bulunmamaktadır. Bu nedenle müvekkil lehine aylık … TL yoksulluk nafakası verilmesi yönünde karar verilmesini talep ederiz.
HUKUKİ DELİLLER: Tanık, sosyal ekonomik durum araştırması, ticaret sicil kaydı, banka kayıtları, hesap dökümanları, SGK Kaydı, ekstreler, tapu kayıtları, araç kaydı ve ilgili yasal her türlü delil.
HUKUKİ SEBEPLER: HMK, TMK ve ilgili yasal mevzuat.
SONUÇ ve TALEP: Yukarıda açıklananlar gereği,
1-) Haklı davanın kabulüne,
2-) Müvekkil lehine aylık … TL yoksulluk nafakası ödenmesine,
3-) Yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalının ödemesi yönünde karar verilmesini saygılarımızla talep ederiz.
Davacı Vekili
Av. Ad Soyad
İmza
İSTANBUL ( ). AİLE MAHKEMESİNE
DAVACI : Ad Soyad (T.C Kimlik Numara)
Adres
VEKİLİ : Av. Ad Soyad
Adres
DAVALI : Ad Soyad (T.C Kimlik Numara)
Adres
KONU : Yoksulluk nafakasının kaldırılması talepli dava dilekçesidir.
DAVA DEĞERİ: … TL
AÇIKLAMALAR:
1-) Taraflar …/…/… tarihinde evlenmiş, …/…/… tarihinde boşanmışlardır. Davalı eşin açmış olduğu boşanma davasında, İstanbul ( ). Aile Mahkemesinin …/… Esas …/… Karar sayılı ilamı ile boşanmaya karar verilmiştir. Söz konusu dosyadaki boşanma kararı kesinleşmiştir.
2-) Tarafların boşanma davasında, mahkeme davalı adına aylık … TL yoksulluk nafakası ödenmesine hükmedilmiştir. Davalıya hükmedilen nafaka, her ay düzenli olarak ödenmiş, nafaka bugüne kadar aksatılmamıştır.
3-) Davacı müvekkil, tarafların boşanma davası esnasında 5.000 TL gelir ile … Şirketi’nde çalışmaktadır. Ancak müvekkil, şirketin kapanması nedeniyle üç ay önce kadar işten çıkarılmıştır. Davacı müvekkil, işten çıkarıldığı günden bu yana iş bulamamış ve herhangi bir yerden geliri bulunmamaktadır. Müvekkil, davalı adına yükümlü olduğu nafakayı ödeyemez hale gelmiştir. Tüm bu nedenlerle müvekkil iş bu davayı açma zarureti hasıl olmuştur.
HUKUKİ DELİLLER: İstanbul ( ). Aile Mahkemesi …/… Esas sayılı dosya, nüfus kayıt örneği, ekonomik ve sosyal durum araştırması, SGK Kayıtları, iş akdinin fesih bildirimi, tanık beyanı ve ilgili her türlü yasal delil.
HUKUKİ SEBEPLER: HMK, TMK ve ilgili her türlü yasal delil
SONUÇ ve İSTEM: Yukarıda açıklanan ve gerekçelendirilen nedenlerle;
1-) Haklı davamızın kabulüne,
2-) Müvekkilin ekonomik sıkıntıya düşmesi nedeniyle davacı adına ödenen yoksulluk nafakasının kaldırılmasına, yoksulluk nafakasının kaldırılmasının mümkün olmadığı halde … TL’ye indirilmesine,
3-) Yargılama masrafları ve vekalet ücretinin davalı tarafça ödenmesi yönünde karar verilmesini saygılarımızla vekaleten talep ederiz.
Davacı Vekili
Ad Soyad
İmza
Yargıtay 3. H.D. 2013/12224 E., 2013/14970 K. Sayılı dosyasında asgari ücretin yoksulluğu ortadan kaldırmayacağı yönünde karar vermiştir; “Somut olayda; davalının yaptırılan kolluk araştırmasında bir iş yerinde muhasebe elemanı olarak çalıştığı, asgari ücret aldığı anlaşılmaktadır… Mahkemece, dava tarihindeki şartlara göre; davalının yoksulluğunun ortadan kalkmadığı kabul edilerek, nafakada (çoğun içinde az da vardır ilkesi gereğince) uygun bir miktar indirime karar verilmesi gerekirken davanın tümden kabulü doğru görülmemiştir….”
Yargıtay 2. H.D. 2005/495 E. 2005/1721 K. Sayılı dosyada yoksulluk nafakası ödeyecek kişinin kusurunun aranmadığına dair karar vermiştir; “Dairemizin onama kararının 1. bendinde açıklandığı gibi, kocanın davacıyı dövme hadisesinden sonra eşlerin barıştıkları, bir süre daha evliliklerini devam ettirdikleri anlaşılmaktadır. Boşanma sonucu kadının yoksulluğa düşeceği sabittir. Türk Medeni Kanunu’nun 175/2. maddesi “nafaka yükümlüsünün kusuru aranmaz” kuralı dikkate alındığında, kadın yararına uygun bir yoksulluk nafakası takdiri gerekir. Bu yönün, temyiz incelemesi sırasında gözden kaçtığı görülmekle, davacının karar düzeltme talebinin kabulü ile onama kararının bu yöne ilişkin bölümünün kaldırılması, hükmün yoksulluk nafakası yönümden, yukarıda yapılan açıklamalar gereği bozulmasına karar verilmesi gerekmiştir.
Taraflar arasında görülen boşanma davasında, davacı-karşı davalı kadın tarafından boşanma davası açılmıştır. Boşanma davası sonucunda verilen, kusur belirlemesi, tazminat, yoksulluk nafakası ve vekalet ücreti yönünden davalı-karşı davacı erkek tarafından temyiz edilmiştir.
Yargıtay incelemesinde, davacı-karşı davalı kadının evlerinin bulunduğu, bu evlerden kira gelirinin bulunduğu ve yırt dışından da emekli maaşına sahip olduğundan davacı-karşı davalı kadının boşanma nedeniyle yoksulluğa düşeceği kabul edilmemiştir. Bu nedenle yerel mahkemenin davacı-karşı davalı kadın adına yoksulluk nafakası tayin edilmesi doğru bulunmamıştır. (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2014/27302 Esas, 2015/15092 Karar)
Taraflar arasında görülen boşanma davasında, davacı kadın tarafından mahkemenin vermiş olduğu hüküm temyiz edilmiştir.
Mahkeme tarafından davacı kadın ağır kusurlu bulunarak tarafların boşanmalarına karar verilmiştir. Davacı kadının davalı kocasının annesine hakaret ettiği, ailesine soğuk davrandığı, babasının cenazesine katılmadığı gibi durumlar anlaşılmıştır. Ancak davalı erkeğin de ailesinin uzun süre boyuna ortak konutta ailesinin kalması, kadının boğazını sıkması durumları olduğu anlaşılmıştır. Bu nedenle her iki tarafın evliliğin bitiminde kusurlu olduğu ilamda belirtilmiştir.
Yargıtay, tüm bu nedenlerle davacı kadın adına yoksulluk nafakası isteminin reddine karar verilmesi isabetsiz bulunarak kararın bozulması yoluna gidilmiştir. (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2014/25942 Esas, 2015/14322 Karar)
Taraflar arasında görülen boşanma davasında, davacı kadın yararına yoksulluk nafakasına hükmedilmiştir. Yargıtaya gelen dosya incelemesinde, daha fazla kusurlu bulunmaya eşin düzenli, sürekli emekli maaşı alması ve iki konutu olması nedeniyle yoksulluğa düşeceğini kabul etmemiştir. Yargıtay ilamında, yoksulluk nafakasının amacının yoksulluğa düşecek olan kişinin asgari yaşam gereksinimlerinin karşılanmasıdır. Ancak mahkeme dosyasında davacının emekli maaşının olduğu ve üzerine kayıtlı iki ayrı taşınmaz olduğunu belirmiştir. Mahkemenin yoksulluk nafakasının bağlanması kararını doğru bulmamış ve hükmün bozulmasına karar verilmiştir. (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2012/222 Esas, 2012/19507 Karar)
Taraflar arasında görülen boşanma davasında davacı kadının davalı erkekten yoksulluk nafakası talebi bulunmaktadır. Yargıtay ilk derece mahkemesindeki belgeler ve delillerin incelemesinde, davacı kadının özel bir şirkette muhasebeci olduğu ve asgari ücret düzeyinde geliri olduğu tespit edilmiştir. Bunun yanında davalı erkeğin de güvenlik görevlisi olarak çalıştığı ve yine asgari ücret düzeyinde geliri olduğu tespit edilmiştir.
Tarafların gelirlerinin denk olduğu ve her iki tarafın da asgari ücret düzeyinde geliri olduğundan davacı kadının boşanma ile yoksulluğa düşmeyeceği eklenmiştir. Bütün bu nedenlerle Yargıtay, mahkemenin vermiş olduğu kararı doğru bulmamış ve bozma kararı vermiştir. (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2015/18633 Esas, 2016/10813 Karar)
Evlilik birliği içerisindeki refah durumu, boşanma sürecine girilmesiyle düşecek kişiye yoksulluk nafakası bağlanabilir. Çalışan eş dahi yoksulluk nafakası alabilir, ancak evlilikte daha ağır kusurlu ise yoksulluk nafakası alamayacaktır.
Öncelikle yoksulluk nafakası talebinde bulunması gerekmektedir. Mahkeme kendiliğinden yoksulluk nafakasına hükmedemez. Yoksulluk talebinde bulunan eşin boşanma nedeniyle yoksulluğa düşecek olması ve tarafların evliliğinde diğer eşten daha ağır kusurlu olmaması şartı bulunmaktadır.
Boşanma davalarında mahkeme tarafından tarafların sosyal ve ekonomik durumları araştırılmaktadır. Yoksulluk nafakası ödeyecek olan kişinin maddi durumuna ve yoksulluk nafakası alan kişinin ihtiyacına göre nafaka miktarı belirlenecektir. Nafaka miktarı, hakimin takdirindedir.
Yoksulluk nafakasının belli bir süresi yoktur. Ancak belli durumlarda yoksulluk nafakası sona ermektedir. Başkasıyla evlenir, bir işe girer ya da evlenmeden evli gibi başka birisiyle yaşar ise yoksulluk nafakası sona ermektedir. Ayrıca nafaka alacaklısı ya da nafaka yükümlüsünün vefat etmesi halinde yoksulluk nafakası sona erecektir.
Mahkeme tarafından verilen bazı kararlar kesinleşmeden icra takibine konulabilir. Ancak yoksulluk nafakası kesinleşmeden icra takibine konulamayacaktır. Yoksulluk nafakasının tedbiren boşanma davası devamında verilmesine ilişkin karar verilmesi halinde icra takibine konulabilir. Kısacası tedbir nafakası, icraya konulabilir.
Yoksulluk nafakası alacaklısının vefat etmesi halinde yoksulluk nafakası ödeyen kişinin nafaka ödeme sorumluluğu ortadan kalkacaktır. Yoksulluk nafakası ölüm ile sona ereceğinden nafaka alacağı mirasçılara geçmeyecektir. Yoksulluk nafakası ödeyen kişinin ölümü halinde de ödeme yükümlülüğü mirasçılara geçmeyecektir.
Yoksulluk nafakası, boşanma ile yoksulluğa düşecek olan kişiye bağlanmaktadır. Kişi, asgari ücretle çalışıyor olsa dahi boşanmayla yoksulluğa düşecekse yoksulluk nafakası bağlanabilir. Ancak kişi, bir işe girer ya da asgari ücretten yüksek bir ücretle işe girerse nafaka kaldırılabilir.
Yoksulluk nafakası miktarı her iki tarafın sosyal ve ekonomik durumuna göre belirlenmektedir. Tarafların maddi durumu yanında nafaka miktarı hakimin takdir yetkisindedir. Bu nedenle nafaka miktarına ilişkin asgari ya da azami bir miktar belirtmek doğru olmayacaktır.
Nafaka alan kişi başka birisiyle evlenir ya da evli gibi fiili birliktelik yaşar ise yoksulluk nafakasının kaldırılması için dava açılabilir. Alacaklı olan kişi işe girmiş ya da bir yerden geliri başlamış ise iptal talebiyle dava açılabilecektir.
Yoksulluk nafakası, boşanma davası açarken ya da boşanma davasının devamında talep edilebilir. Ancak boşanma davasının bitmesinden itibaren yoksulluk nafakası talebi belli bir süreye tabi tutulmuştur. Yoksulluk nafakası talebi, boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren 1 yıl içerisinde sona erecektir.