Sağlık hukuku ve tıp hukuku, özellikle ülkemizde son zamanlarda hem hukukçuların hem de hekimlerin son zamanlarda ilgi odağı haline gelmiş olan bir hukuk dalıdır. Sağlık hukuku, hasta hakları, sağlık çalışanlarının yükümlülüğü, hekimler, hasta-doktor ilişkisi gibi sağlık alanında hizmet alan ve hizmet veren kurum veya kişilerin haklarını kapsayan hukuk dalıdır.
Son senelerde sağlık hukukuna dair uyuşmazlıklarda artış olmuş ve doktor-hekim arasındaki uyuşmazlığa dayalı davalarda artış gerçekleşmiştir. Sağlık, insan hayatı için en önemli değerdir ve aynı zamanda temel insan hakkı olarak kabul edilmektedir. Sağlık ve tıp hukuku, sağlığın önemi gereği hukuk dünyasında da önem arz etmektedir.
Hastaların tıbbi müdahale sonucunda zarara uğraması halinde öncelikle zarar, sağlık hizmeti idare tarafından yürütülüyor ise idare tarafından karşılanacaktır. İdare hukuku alanında açılan davalar, kamu hastanesinin sağlık hizmetinin yetersizliğinden kaynaklı kusurundan doğmaktadır.
Sağlık hizmeti alan birey, tıbbi müdahaleden kaynaklanan hata nedeniyle ekonomik yönden çöküntüye uğramış ise maddi, psikolojik olarak zarara uğramış ise manevi tazminat talepli tazminat davası idareye karşı açılacaktır. İdare hukukunda hizmet kusuruna dayalı olarak açılan dava türü, tam yargı davasıdır.
Doktorun tıbbi müdahalesindeki hatası nedeniyle hastanın uğramış olduğu zararın tazmin edilmesi amacıyla açılan dava türü malpraktis (tazminat) davasıdır. Hekimin teşhis, tedavi, tedavi sonrası hasta takibi gibi hekim-hasta ilişkisi arasındaki hata yapması halinde hasta, uğradığı zararının tazmini adına asliye hukuk mahkemesinde dava açacaktır.
Hekimin tıbbi müdahaledeki hatası nedeniyle cezai sorumluluğu da bulunmaktadır. Hekimin işlemiş olduğu suç nedeniyle cezai soruşturma başlatılacak, yeterli delil olması ve suçun işlendiğine dair kanaat oluşması halinde kamu davası açılacaktır.
Sağlık hukuku avukatı, sağlık ve tıp hukuku alanında davalara bakan ve bu alandan dava almayı tercih eden avukatlara denilmektedir. Türkiye’de avukatlar her hukuki alandan dava alma hakkına sahiptir. Ancak sağlık ve tıp hukukuna ilgili ve kendisini o alanda yetiştirerek o alanda ağırlıklı olarak dava alıyor ise sağlık hukuku avukatı olarak kendisini tanıtabilmektedir. Sağlık hukuku alanında dava almayı tercih eden avukat, sağlık ve tıp hukukuna dair kanun, yönetmelik, tüzüklere hakim olmalıdır. Özellikle hekim sorumluluğuna dair olan konularda meslek kuralları, içtihatlar çok önemlidir.
Sağlık ve tıp hukukundaki dosyalarla ilgilenen avukat, yalnızca hekim haklarını savunan, hekim lehine olan davalara bakıyor görüşü mevcuttur. Ancak büyük bir yanılgıdır, sağlık ve tıp hukuku alanında uzmanlaşan avukat gerek hekim gerek hasta haklarında her iki tarafın haklarını korumaktadır. Ayrıca sağlık hukuku avukatları, hasta ve hekim arasındaki uyuşmazlığa dair dava açılma öncesinde görüşme sağlayabilecek, uzlaşmanın çözülmesine vesile olabilecektir. Tarafların anlaşamaması halinde avukat, müvekkilinin menfaati yararına dava açma yoluna başvuracaktır.
Sağlık hukuku alanında uzmanlaşmak isteyen avukat, öncelikle kendisini sağlık hukuku, tıp hukukuna dahil olan mevzuatlarda geliştirmesi gerekmektedir. Sağlık hukuku, yalnızca tek bir mevzuattan ileri gelmemektedir. Uluslararası sözleşmeler, kanun, tüzük ve yönetmelikler, meslek kurallarına hakim olmalıdır.
Ayrıca avukatlar açısından en önemli olan bir konu da içtihatlar olup sağlık hukukuna dair mahkemelerin vermiş olduğu kararlar ile Yargıtayın yerleşik uygulamalarının incelenmesi de mühimdir.
Sağlık hukuku yanında avukatın ceza hukuku ve idare hukuku alanında da bilgi sahibi olması gerekmektedir. Tıbbi müdahale sonucunda hekimin hastası üzerinde istenilmeyen bir sonuca varılması halinde hizmet, idare tarafından yürütülüyor ise zarar idare tarafından karşılanacaktır. Bunun yanında hekimin cezai sorumluluğu adına soruşturma başlatılacak, suç işlediği kanaatine varılması halinde kamu davası yürütülecektir.
Malpraktis avukatı, hekimin tıbbi müdahalesi nedeniyle oluştuğu zarar adına açılan malpraktis davasında vekil olarak müvekkilini temsil edecektir. Maddi ve manevi zararı tazmin etmek amacıyla açılması planlanan davada müvekkilinin talebi üzerine taraflar arasındaki uyuşmazlığa çözüm getirebilir, aralarında uzlaşma sağlayabilir. Mümkün olmaması halinde davaya ilişkin hazırlıklar gerçekleştirilecektir.
Malpraktis avukatı, sağlık ve tıp hukuku alanında kendisini geliştirmiş, hekim ve hastanın sorumlulukları ile yükümlülükleri konusunda bilgi sahibi olan avukatlardır. Bu nedenle tıbbi uygulama hatasından kaynaklanan hukuki sorunlarınıza dair malpraktis avukatı, müvekkili menfaatine özverili ve çözüm odaklı faaliyet gösterecektir.
Hastane davalarına bakan avukatlar, tıp ve sağlık hukuku alanında kendisini geliştirmiş avukatlardır. Hasta-hekim ilişkisinde hukuki uyuşmazlıklar çıkmaması adına önlemler alacak, sağlık hukuku alanında yapılması gereken işlemleri yaparak gerekli hukuki tedbirleri almış olacaktır.
Öncelikle Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’na uygun bir şekilde hastanenin hasta bilgilerini alması ve saklaması konusunda hukuki önlemlerin alınması gerekmektedir. Hastanede tıbbi müdahalelerde hasta mahremiyeti ihlali gerçekleşmemesi adına yönlendirici bilgilendirmede bulunacaktır. Hastaneler, sağlık alanında hizmet veren ve ülke açısından önem taşıyan kuruluşlardır.
Hastanelere güven duyulması, hekimlerin güvende hissederek çalışması ve hastaların güvende hissederek sağlık hizmeti alması oldukça önem taşımaktadır. Bu nedenle hastanelerin sağlık hukuku anlamında uygun bir şekilde sağlık hizmeti vermesi gerekmektedir.
Bunun yanında hastanelerin tıbbi müdahale öncesi hastalara sunmuş ve imzalamasını istediği aydınlatma ve rıza formlarının hastane avukatları tarafından hekimlere hukuki tavsiye niteliğinde bilgiler vermesi gerekmektedir. Aydınlatılacak kişinin kim olduğu, tıbbi müdahaleden ne kadar süre öncesinde aydınlatmanın gerçekleştirileceği, aydınlatmaya dair detaylar hekim ve hasta açısından hukuki uyuşmazlıklar doğmaması adına hastane avukatlarının detaylı bir şekilde bilgi sahibi olması ve bilgilendirmesi gerekmektedir.