Mahkeme tarafından verilen nafaka kesin bir hüküm oluşturmamaktadır. Nafaka talepler doğrultusunda arttırılabilir, kaldırılabilir veya azaltılabilir. Nafaka zaman içerisinde değişen koşullar ya da enflasyon kaybı gibi nedenlerden kaynaklı yetmiyorsa nafaka artırım davası açılabilir. Diyelim ki beş yıl önce boşanan eşlerden birine verilen 500 liralık nafaka bu yıla göre farklılıklar göstermektedir. Beş yıl önceki alım gücü, enflasyon, fatura ödemeleri bir olmayacağından nafaka alacaklısının nafaka artırım talebinde bulunma hakkı bulunmaktadır.
Anlaşmalı boşanma ile boşanan çiftler, iştirak ya da yoksulluk nafakası konusunda anlaşmış olsalar dahi nafaka artırım davası açabilirler. Dolayısıyla anlaşmalı boşanan çiftlerin de söz konusu davayı açmaya hakkı vardır.
Nafaka artırım davası talebi ile bir dava dilekçesi yazılarak dava açılabilir. Nafaka artırım talebi ile açılan davada, dava dilekçesinde olması gereken hususlar kanunda belirtildiği gibi olmalıdır. Dava dilekçesinde bir eksiklik ya da yanlışlık olduğu vakit, ileride geri dönülmez bir hukuki kayıp ya da dava kaybına yol açabilecektir.
Dava dilekçesi ile nafaka artırım talebinde bulunan davacı, aynı zamanda mahkeme tarafından belirlenecek olan nafaka miktarının artış oranını da karara eklenmesi talep edilmelidir. Nafaka artırım oranında nafakanın her yıla göre artış oranı belirlenmemesi halinde, ileri yıllarda nafaka artırım davası açma gereği doğurabilir.
Nafaka artırım davası, kişilerin evlilik ya da boşanma sonrası ekonomik duruma, ihtiyaçlara göre değişiklik göstermektedir. Her nafaka artırımı davası, her olay ya da duruma göre değişkenlik gösterdiğinden dava dilekçesi yazılmalıdır. Bu nedenle nafaka artırım davası açılacağı zaman dava öncesi uzman bir avukat ile görüşülmeli, dava dilekçesi uzman bir avukat tarafından hazırlanmalıdır.
Dava dilekçesi ile birlikte dava dilekçesi ekinde iddiaları ispatlayacak dava dilekçesi eklenmelidir. Nafaka artırım davası, basit yargılama usulüne tabi olduğundan kısa sürede sonuçlanacak olan bir davadır. Bu nedenle dava dilekçesinin ekine dosyaya eklenilmesi istenilen ve müzekkere yazılacak olan yerler belirtilmeli, iddialarını ispatlayacak durumlar da dilekçeye mutlaka eklenmelidir. Basit yargılama usulünde, bu durum zorunludur.
Hangi şartlar ile nafaka artırım davası açılabilir:
Görüldüğü üzere, nafaka artırım davasında şartlar bu çerçevededir. Nafaka bağlandığı dönem okula başlamayan çocuk adına bağlanan iştirak nafakası, çocuğun okula başladığı dönem yeterli gelmeyecektir. Yalnızca okul ücreti değil, okul ve eğitime bağlı olarak kurs, kırtasiye masrafları yanında büyüme çağında olan çocuğa göre çocuğun ihtiyaçları da göz önünde bulundurularak nafaka talebinde bulunabilecektir. Diğer bir husus da, nafaka alacaklısının gelirinde bir düşüş ya da gelirini kaybetmesi halinde de nafaka artırım davası açabilecektir. Nafaka alacaklısının işten çıkarıldığı ya da gelirinde azalma olduğuna dair ispatı, ekonomik sosyal durum araştırması, maaş bordrosu ya da SGK kayıtları ile kanıtlanabilecektir.
Nafaka artırım davası adına belli bir süre öngörülmemiştir. Nafaka artırım davası açılabilmesi için dava açmadaki koşulların oluşması yeterlidir. Mahkeme, davanın açılma tarihine bakmakta ve en son nafakaya ilişkin kararın ne zaman verildiğini de tespit etmektedir. Ancak yine de önemli olan durum nafaka artırımına ilişkin koşulların oluşup oluşmadığının gözetilmesi gerektiğidir. Nafaka artırım davası için herhangi bir süre öngörülmemiştir.
Nafaka artırım davası açabilmek için herhangi bir süre öngörülmemiştir. Önemli olan davayı açarken haklı gerekçelerin mahkemeye sunulmasıdır. Nafaka artırım davasındaki gerekçelerin kanıtlanması ve haklı olunması mühimdir.
Nafaka artırım davasında görevli mahkeme, aile mahkemesidir. Yargı çevresinde aile mahkemesi bulunmuyor ise görevli mahkeme asliye hukuk mahkemeleri olacaktır. Asliye hukuk mahkemeleri, aile mahkemesi göreviyle nafaka artırım davasına bakabilir. Nafaka artırım davası, görevli mahkeme haricinde bir mahkemede açıldığı vakit, davanız görevsizlik nedeniyle reddedilecektir.
Nafaka artırım davasında yer yönünden yetkili mahkeme ise nafaka borçlusunun yerleşim yeridir. Türk Medeni Kanunu’nun 177. Maddesinde düzenlemiş olduğu üzere “Boşanmadan sonra açılacak nafaka davalarında, nafaka alacaklısının yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir.” denmiştir. Dava, yetkili mahkemede açılmadığı vakit, davalı tarafından yetkisizlik itirazında bulunulacaktır. Yetkili olmayan mahkemede dava açılması halinde, dava süreci uzayacaktır.
Nafaka artırım davalarında harç, nispi harca tabidir. Davanın nisbi harca tabi olması demek davanın açıldığı miktara göre değişkenlik gösterilmesidir. Bu nedenle nisbi harç, nafaka dava miktarına göre değişkenlik gösterebilecektir.
Davacı tarafından açılmış olan davada davalı tarafın aynı dava içerisinde hak talep ettiği ve kendi hukuki menfaatini korumak amacıyla açmış olduğu davaya karşı dava denilmektedir. Karşı dava, asıl dava ile birlikte görülmektedir.
Nafakanın artırımı talebiyle dava açan davacının dava dilekçesi, davalıya tebliğ edilmesi itibariyle yasal süre içerisinde cevap dilekçesinde karşı dava talebinde bulunulabilir. Davalı, karşı dava açmak istiyor ve karşı dava içerisinde nafakanın artırımı talebine itiraz ederek nafakanın indirilmesi ya da kaldırılmasını talep edebilecektir. Karşı dava dilekçesinde, davaya karşılık iddialarını, savunmalarını da belirtmek zorundadır.
Karşı dava açmak isteyen davalı, karşı davayı ayrı bir dilekçe sunarak da açabilir. Ancak davalı, karşı davayı kendisine dava dilekçesinin tebliğ edilmesinden itibaren yasal süre içerisinde açmalıdır.
Davalı, karşı dava ile nafakanın indirilmesi ya da kaldırılmasını talep etmiş ise mahkemeye karşı dava harcını ve giderini de yatırmak zorundadır. Ancak süresi içerisinde dilekçe verilmemiş ya da harç yatırılmamış ise gerekli eksiklerin giderilmesini isteyen hakim, eksikliklerin giderilmesinden sonra ayrı bir davada görülmesine karar verebilir.
Nafaka artırım davalarında yargılama usulü, basit yargılama usulüdür. Basit yargılama usulü, daha çabuk karar verilen yargılama usulüdür. Dilekçe aşaması davacının dava dilekçesi ile davalının cevap dilekçesinden ibarettir. Boşanma davasında olduğu gibi cevaba cevap ile ikinci cevap dilekçesi aşaması bulunmamaktadır.
Nafaka artırım davası basit yargılama usulü nedeniyle kısa sürede sonuçlanacağından, dava dilekçesinde tüm delillerin açıkça bildirilmesi, hangi vakıaya dair delil sunulduğu, ilgili yerlerden getirtilecek olan belgeler adına müzekkere yazılması gereken yerlerin bildirilmesi gerekmektedir.
İddia ve savunmanın genişletilme yasağı davacının dava dilekçesinde, davalının cevap dilekçesini sunması ile başlamaktadır.
Dilekçeler aşamasının tamamlanmasından sonra mahkeme, dosya üzerinden karara varabilir ya da duruşma yaparak tahkikat aşamasına geçebilir. Basit yargılama usulünde, en fazla iki duruşma yapılabilmektedir. İki duruşma arası ise en fazla bir ay olabilmektedir. Görüldüğü üzere nafaka artırım davası, boşanma davasından daha kısa sürmektedir.
Davacının açmış olduğu nafaka artırım davasında, hakim, davacının ekonomik durumu ve davalının ekonomik durumuna göre nafaka artırımını hesaplayacaktır. Nafaka artırımında, davalının ekonomik durumunu aşan bir nafaka miktarına karar verilmeyecektir. Bu nedenle mahkeme, davacının ihtiyaçlarının ne kadar olduğu ve davalının ekonomik durumu göz önünde bulundurularak karar verilecektir. Ayrıca iştirak nafakasının artırılması için talepte bulunulan davada, çocuğun aylık ihtiyacı, okul ücreti, beslenme- kıyafet gibi durumları göz önünde bulundurularak karar verilecektir. Mahkemenin takdirinde dikkat edilecek olan hususlar bu yöndedir.
Nafaka artış oranları, Yargıtay kararları doğrultusunda Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK’in)’nun açıklamış olduğu Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) doğrultusunda belirlenmektedir. Böylelikle nafaka konusunda denge ve sağlam bir şekilde kurulacaktır. Bu nedenle yoksulluk nafakasına dair karar, hangi ayda kesinleşmişse her yıl o ayda hesaplanarak artışı sağlanmalıdır.
İSTANBUL ( ). AİLE MAHKEMESİNE
DAVACI: Ad Soyad (TC Kimlik Numarası)
Adres
DAVALI: Ad Soyad (TC Kimlik Numarası)
Adres
VEKİLİ: Av. Ad Soyad
Adres
KONU: Davacı müvekkil adına olan … TL yoksulluk nafakasının artırılarak … TL olarak ödenmesi, mahkeme tarafından takdir edilecek olan yoksulluk nafakasının TÜİK verilerine göre ÜFE artış oranında artırılmasına karar verilmesi talepli dava dilekçesidir.
AÇIKLAMALAR:
1-) Taraflar, İstanbul ( ). Aile Mahkemesinin …/… Esas Sayılı dosyası üzerinden …/…/… tarihinde anlaşmalı olarak boşanmışlardır. Taraflar arasında imzalanan ve mahkemeye sunulan anlaşmalı boşanma protokolünde davacı müvekkile davalı tarafından aylık …TL nafaka bağlanması yönünden karara bağlanmıştır.
2-) Taraflar arasındaki boşanma kararının üzerinden yedi sene geçmiş, bu arada davacı müvekkil adına bağlanan … TL olan yoksulluk nafakası değerini büyük ölçüde kaybetmiştir. Müvekkile ödenen yoksulluk nafakasında herhangi bir artış olmamış, müvekkile ödenen yoksulluk nafakası sabit olarak kalmıştır.
3-) Müvekkilin ihtiyaçlarında bir artış olmamış ancak; müvekkilin ihtiyaçlarının alım gücünde bir hayli düşüş olmuştur. Ancak bu süre zarfında, davalının gelirinde boşandığı tarihten daha yüksek bir gelire sahiptir. Davalı, yedi sene önceki sahip olduğu …Şirketi’ne ait olan merkez şubesi yanında on iki ayrı şube daha açmıştır. Bunun yanında … Şirketi’ne de … TL hisse ile ortak olmuştur.
4-) Müvekkil, şu anda 62 yaşındadır ve herhangi bir yerden geliri bulunmamaktadır. Yaşı gereği, iş kuracak ya da herhangi bir yere iş yerine girecek pozisyonu bulunmamaktadır. Tüm bu nedenlerle müvekkil adına ödenen … TL yoksulluk nafakasının arttırılarak … TL olmasını, mahkeme tarafından verilecek olan nafaka miktarına da her yıl ÜFE artış oranı ile arttırılmasını talep ediyoruz.
HUKUKİ SEBEPLER: TMK, HMK ve ilgili her türlü mevzuat.
HUKUKİ DELİLLER: Ekonomik ve sosyal durum araştırması, tapu kayıtları, trafik sicil kayıtları, nüfus kayıt örneği, tanık, ticaret sicil kayıtları, faturalar, ödeme belgeler, kira sözleşmesi, banka dekontları, kredi kartı kayıtları, banka kayıtları ve ilgili her türlü yasal delil.
SONUÇ ve İSTEM: Yukarıda açıklanan ve gerekçelendirilen nedenlerle;
1-) Haklı davamızın kabulüne,
2-) Davacı müvekkil adına ödenen … TL yoksulluk nafakasının artırılarak …TL olmasına,
3-) Davacı müvekkil adına ödenecek olan yoksulluk nafakasına her yıl ÜFE artış oranına göre arttırılmasına,
4-) Yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalı tarafça ödenmesi yönünde karar verilmesine saygılarımızla vekaleten talep ederiz.
Davacı Vekili
Ad. Soyad
İmza
İSTANBUL ( ). AİLE MAHKEMESİNE
DOSYA NO: …/… Esas
CEVAP VEREN DAVALI: Ad Soyad (TC Kimlik No)
Adres
VEKİLİ: Ad Soyad (TC Kimlik No)
Adres
DAVACI: Ad Soyad (TC Kimlik No)
Adres
VEKİLİ: Ad Soyad
Adres
KONU: Davacının dava dilekçesine itirazlarımızın sunularak davanın reddedilmesini talepli cevap dilekçesidir.
AÇIKLAMALAR:
1-) Davacının açmış olduğu davanın dava dilekçesi davalı müvekkile …/…/… tarihinde tebliğ edilmiştir. Davacı, dava dilekçesine müvekkilin ekonomik durumu aleyhine asılsız, yersiz iddialarda bulunarak iştirak nafakası ile yoksulluk nafakasının arttırılması talebinde bulunmuştur. Davanın reddini talep etmekteyiz.
2-) Davalı müvekkilin aylık geliri davacı tarafın iddia etmiş olduğu üzere …TL değildir. Müvekkil, … Şirketi’nde maaşlı eleman olarak çalışmaktadır ve aylık geliri … TL’dir. Davalının maaş bordrosu dava dilekçesinin ekinde sunuludur ve mahkeme gerekli gördüğü vakit şirketten maaş bordrosunun celbi adına müzekkere yazılması mahkemenin takdirine bırakılmalıdır.
3-) Diğer bir husus da müvekkilin adına iki ayrı gayrimenkul bulunduğu ve … Plakalı aracın bulunduğudur. Müvekkil, adına şu anda herhangi bir gayrimenkul ve araç bulunmamaktadır. Üç yıl önce, davalının ailesinin girmiş olduğu ekonomik sıkıntı nedeniyle müvekkil araç ve taşınmazları satmış ve ailesine maddi olarak destekte bulunmuştur. Bunun yanında ailesinin borcu tamamlanmadığından ailesi adına kredi borcu üstlenmiştir. Müvekkilin kredi ödemesi aylık …TL dir. Müvekkil üzerine çekilmiş kredi kartı borcuna ait banka kayıtları ve taksitlerin daha kaç ay daha süreceğine dair belgeler dava dilekçesi ekindedir.
4-) Müvekkil, davacı tarafın iddia etmiş olduğunun aksine ekonomik durumu daha da kötüye gitmiştir. Müvekkilin, maddi durumunun kötü olmasına rağmen müşterek çocuğun iştirak nafakasını ve davacı tarafın yoksulluk nafakasını aksatmamış ve gününde ödemiştir. Davalı tarafın davacı tarafa iştirak nafakası ile yoksulluk nafakasını gününde ödediği ve aksatmadığına dair dekont kayıtları da dilekçe ekinde sunuludur.
Tüm bu nedenlerle davacı tarafın açmış olduğu haksız davanın reddedilmesini talep ediyoruz.
HUKUKİ SEBEPLER: TMK, HMK ve ilgili her türlü mevzuat.
HUKUKİ DELİLLER: Banka kayıtları, tapu kayıtları, trafik sicil kayıtları, dekontlar, maaş bordrosu, sigorta kaydı, ekonomik ve sosyal durum araştırması, tanık, bilirkişi ve ilgili her türlü yasal delil.
SONUÇ ve İSTEM: Yukarıda açıklanan ve gerekçelendirilen nedenler ışığında;
1-) Karşı tarafın açmış olduğu haksız davanın reddine,
2-) Yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı tarafın üzerine bırakılması yönünde karar verilmesi yönünde saygılarımızla vekaleten talep ederiz.
Davalı Vekili
Ad Soyad
İmza
Davacı, ortak çocuğun 11. Sınıfa gittiğini ve masraflarının arttığını, nafakanın yeterli gelmediğinden bahisle iştirak nafakasının 275,00 TL’den 400,00 TL’ye artırılmasına ve nafakaya artış uygulanmasına karar verilmesini talep etmiştir. Ancak davalı, müşterek çocuk adına ödenen iştirak nafakası için her yıl 12 aylık ÜFE artış oranında artırılmasına karar verildiğini savunarak davanın reddini talep etmiştir.
Yerel mahkeme, önceki davanın tarihi ile bu davanın açıldığı tarih arasında 1,5 yıldan fazla süre geçtiğini, tarafların sosyo ekonomik durumlarında olağanüstü bir değişikliğin bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar vermiştir. Ancak Yargıtay, nafaka artırım davası açmak için belli bir zaman geçmesine bağlı olunmadığını, dava açıldığı tarihe göre nafaka artırım durumunun değerlendirilmesi gerektiğini ve iştirak nafakasının artırılması yönünde karar verilmesi gerektiğinden mahkemenin vermiş olduğu karara karşılık bozma kararı vermiştir. (Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2016/4481 Esas, 2016/8685 Karar)
Davacı, davalı ile 2005 yılında boşandığını, aylık 200,00 TL yoksulluk, çocuklar için de 200,00 TL nafaka bağlandığını belirtmiştir. Boşanma tarihinden bu yana sekiz yıldır aynı nafaka miktarında kalındığı ve ihtiyaçların değişerek arttığından bahisle iştirak ve yoksulluk nafakasının aylık 500,00’er TL’ye çıkartılması talebiyle dava açmıştır. Davalı ise ayrı bir dava açarak davalı kadının anne ve babasından dul ve yetim aylığı aldığını belirterek yoksulluk nafakasının kaldırılmasını, davacının açmış olduğu davasının ise reddini talep etmiştir.
Yerel mahkeme, davacının açmış olduğu kabul ederek iştirak nafakasının artırılmasına, davacının fazlaya ilişkin talebinin reddine karar vermiş ve davacının yoksulluk nafakasının kaldırılmasına karar vermiştir. Bu nedenle davacı, yerel mahkemenin vermiş olduğu karara karşı temyizde bulunmuştur.
Yargıtay, yerel mahkemenin vermiş olduğu kararı, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 07.10.1998 tarih ve 1998/2-658-688 Sayılı kararında kabul edildiği gibi yeme, barınma, sağlık, ulaşım, kültür gibi bireyin maddi varlığını geliştirmek için zorunlu olan harcamaların karşılayacak düzeyde geliri olmadığından bahisle yoksul kabul edilmesi gerektiğini belirtmiştir. Bu nedenle davacının almış olduğu dul ve yetim aylığının kendisini yoksulluktan kurtarmayacak düzeyde bir gelir olduğundan bahisle yoksulluk nafakasının kaldırılması şartlarının oluşmadığı gerekçesiyle mahkemenin kararı bozulmuştur. (Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2013/18061 Esas, 2014/2422 Karar)
Nafaka alacaklısının almış olduğu nafaka miktarının yeterli olmaması, nafaka ödeyen kişinin ekonomik düzeyinde artış göstermesi halinde nafaka artırım davası açılabilecektir. Bunun yanında enflasyonun, alım gücünün değişmesi nedeniyle nafaka artırım davası açılabilir.
Nafaka artırım davası nispi harca tabidir. Nispi harç ile kast edilen davanın değerine göre harcın değişmesi anlamına gelmektedir. Nafaka artırım davasında, davacı dava değerini de mutlaka belirtmeli ve değerine göre nispi harcını yatırarak dava açmalıdır.
Mahkemenin vermiş olduğu karara karşılık itiraz yoluna gidilebilmesi için parasal sınır bulunmaktadır. İstinafa gitmek için belirtilen parasal sınır, her yıl değişmektedir. Nafaka artırım davalarında da yıllık nafaka üzerinden hesaplama yapılacaktır. Yıllık nafaka miktarı, o yıl belirlenen istinaf sınırını geçiyor ise istinaf yoluna gidilebilir.
Nafaka artırım davasında görevli mahkeme aile mahkemesidir. Davalının, nafaka borçlusunun yerleşim yerinde aile mahkemesinde dava açılacaktır. Dava açılacak yerde aile mahkemesi bulunmuyor ise asliye hukuk mahkemesinde de nafaka artırım davası açılabilir.
Nafaka artırım davasında, nafaka alacaklısı nafakanın artık yeterli olmadığını veya nafaka yükümlüsünün ekonomik kazancının daha yüksek olduğuna dair iddialar bulunulmaktadır. İddiaların ispatlanması için belgeler sunulabileceği gibi görgü şahidi olarak tanık da mahkemede dinlenebilir.
Her yıl Türkiye Barolar Birliği tarafından Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi yayınlanmaktadır. Avukatların dava konusuna ve davanın açılacağı mahkemeye göre asgari vekalet ücreti belirtilmektedir. Nafaka artırım davası için de belirtilen asgari ücretten daha düşük bir vekalet ücreti belirlenemeyecektir.
Konusu nafaka olan davalar, kamu düzeninden ileri gelmekte ve nafaka davasında basit yargılama usulü uygulanmaktadır. Basit yargılama usulünde olan davalar en fazla iki üç celse sürmektedir. Nafaka artırımı davası için kesin süre verilemez ancak en fazla 4-5 ay sürmektedir.
Nafaka kamu düzeninden ileri geldiği için nafakaya ilişkin açılacak davalarda süre sınırı bulunmamaktadır. Ancak nafaka artırım davasının tekrar tekrar açılması yerine mahkeme tarafından arttırılacak olan nafakanın her sene TÜFE ÜFE artış oranına göre artırılmasının talep edilmesi daha doğru olacaktır. Böylelikle zaman ve maddi kayıp önlenmiş olacaktır.
Davanın konusu nafaka olan davalar kamu düzeninden ileri gelmektedir. Bu nedenle kısa sürede sona eren ve çekişmeli boşanma davası gibi uzun sürmeyen davalardır. Nafaka artırım davası basit yargılama usulüne tabi olup en fazla iki ya da üç duruşma sürmektedir.
Nafaka artırım davasına uygun bir dilekçe ile açılmaktadır. Nafaka artırımı talebinde bulunacak olan davacı, nafaka artırım talebini dayandırır iddialarını ve iddialarını ispatlayacak delillerini dilekçe içerisinde bildirmelidir. Dava dilekçesi ile davayı açabilecektir.