İştirak Nafakası

İştirak Nafakasını Kimler Talep Edebilir?

Türk Medeni Kanunu’nda velayeti alacak olan ebeveyn yanında iştirak nafakasını talep edebilecek olan diğer kişileri de sıralamıştır. Türk Medeni Kanunu’nun 329. maddesine göre iştirak nafakası talep edecek olanlar;

• Küçüğe fiilen bakan ana veya baba,
• Ayırt etme gücüne sahip olmayan küçük için gereken hallerde, vasi ya da kayyım tarafından,
• Ayırt etme gücüne sahip olan küçük de nafaka davası açabilir.
• Boşanma davası devam ederken velayeti alacak olan ebeveyn tarafından talep edilmese dahi hakim, karşı tarafın mali gücü oranında iştirak nafakasına hükmedilebilir.

Evlilik Dışı Doğan Çocuklar İçin İştirak Nafakası Talep Edilebilir Mi?

Evlilik dışı doğan çocuğun nafaka alması mümkündür. Ancak belli şartlar dahilindedir.

Çocuk boşanma veya ayrılık kararı verildikten üç yüz gün içerisinde doğmuşsa velayetin düzenlenmesi gerekmektedir. Boşanma, ayrılık ve evliliğin butlanı davasında velayet düzenlenmediyse hakim öncelikle velayeti düzenleme kararı alacaktır. İştirak nafakası talebiyle açılan dava, velayetin düzenlenmesini de kapsamaktadır.

Evlilik dışı doğan çocuğun velayeti anaya aittir. Baba ile soybağı kurulabilmesi için ‘tanıma’ ya da ‘babalık davası’ açılmalıdır. Tanıma, babanın nüfus memuruna ya da mahkemeye yazılı bir başvuruda bulunması ya da resmi senette veya vasiyetnamesinde yapacağı beyanla olabilmektedir. Babalık davası ise çocuk ya da ananın mahkeme kanalıyla baba ile soybağının kurulmasını isteyebilmektedir. Soybağı ilişkisi kurulduktan sonra nafaka talebinde bulunabilir.

Üniversitede Okuyan Çocuğa Nafaka Bağlanır Mı?

Öncelikle iştirak nafakası süreli olup çocuğun reşit olduğu yaşa kadar devam etmektedir. Çocuk reşit olduğu vakit, iştirak nafakası da sona erecektir. Ancak reşit olan müşterek çocuğun eğitimi devam ediyor ise dava açarak yardım nafakası talebi ile dava açma hakkı bulunmaktadır. Üniversite okuduğunu ve eğitim sürecinin devam ettiğini, eğitim masraflarının ve aylık barınma, beslenme gibi masraflarının listesi ile birlikte yardım nafakası talepli dava açma hakkı bulunmaktadır.

İştirak Nafakasının Koşulları Nelerdir?

• İştirak nafakası ödeyecek olan ebeveynin ekonomik gücü önem teşkil etmektedir. İştirak nafakasında, sosyal ve ekonomik duruma göre miktar belirlenmektedir. Kendisine velayet hakkı verilmeyen ebeveyn, kural olarak çocuk adına iştirak nafakası ödeyecektir.
• Boşanma davası devam ederken iştirak nafakasının talep edilmesi ile hakim bağlı değildir. Kanun ve mahkemeler çocuğun menfaatine yönelik hareket ettiğinden velayeti alan taraf, iştirak nafakası talep etmese dahi mahkeme doğrudan nafaka ödenmesine karar verebilir.
• İştirak nafakası, boşanma davası, ayrılık davası ya da evliliğin iptali davasında bağlanması yönünde talepte bulunabileceği gibi dava sonlandıktan sonra ayrı bir dava açarak da talep edebilir. Çocuğun velayet hakkı verilen anne ya da baba, davanın sonlanmasından sonra dava tarihinden itibaren geçerli olmak üzere iştirak nafakası bağlanması yönünden talepte bulunabilir.
• İştirak nafakasına dair karar verilmesi için eşlerin boşanma koşulu aranmamaktadır. Taraflar boşanmamış ancak ayrı yaşıyor ise velayet ve velayetle birlikte nafaka ödenmesi yönünde talepte bulunarak dava açılabilir.

İştirak Nafakasında Görevli ve Yetkili Mahkeme

İştirak nafakasında görevli mahkeme aile mahkemesidir. Aile mahkemesi dışında başka bir mahkemede iştirak nafakası talebi ile açılan dava, görevsizlik nedeniyle reddedilecektir. Aile mahkemesi olmayan yerlerde ise görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesidir. Asliye hukuk mahkemesi aile mahkemesi sıfatıyla davaya bakabilecektir.

İştirak nafakası, boşanma davası esnasında iştirak nafakası bağlanması talebinde bulunulmuş ise yetkili mahkeme boşanmanın görüldüğü mahkeme olacaktır. Ancak boşanma davası dışında ya da boşanma davasının sona ermesi sonrası açılacak olan davada yetkili mahkeme iştirak nafakasının alacaklısı, davalının yerleşim yeri ya da küçüğün bulunduğu ikametgah yerlerinden birinde açılabilecektir.

İştirak Nafakası Miktarı Nasıl Hesaplanır?

İştirak nafakasının miktarı hakimin takdirindedir. Ancak hakim belli hususlara dikkat ederek iştirak nafakasında miktar belirleyecektir. Öncelikle iştirak nafakası ödeyecek kişinin mali gücü oranının dışına çıkan bir miktar belirlenmez. Çocuk, boşanma nedeniyle sosyal çevresinden uzak kalmak zorunda kalmış, anne ve babasının boşanmadan önceki durumda okul, eğitim, kurs gibi durumlardan mahrum edilip edilmediğine göre belirlenecektir. Bunun yanında çocuğun yaşı, eğitim durumu ve ihtiyaçları gözetilecektir. Her çocuğun ihtiyacı bir olmadığından her çocuk için ayrı bir miktar belirlenecektir.

Tarafların birden fazla müşterek çocukları bulunabilmektedir. Birden fazla müşterek çocuk olduğu vakit yaş ve eğitim durumlarına göre nafaka miktarı da değişecektir. Her çocuğun ihtiyacı bir olmayacak, miktar ihtiyaca göre hesaplanacaktır. Hakim miktarı takdir ederken çocukların ayrı ayrı giderlerine göre hakkaniyete uygun bir nafaka hesaplanacaktır.

İştirak nafakası, yoksulluk nafakasında olduğu gibi süresiz değildir. Çocuklara ödenen iştirak nafakası, ergin olana kadar ödenecektir.

Sonuç olarak nafaka ödeyecek kişinin mali durumu ile paranın alım gücüne göre nafaka miktarı belirlenecektir.

İştirak Nafakasına Konu Edilebilecek Giderler Nelerdir?

İştirak nafakası, çocuğun ihtiyaçları için hükmedilen bir nafakadır. Bu nedenle iştirak nafakasına hükmedilirken çocuğun yaşı, eğitim durumu ve genel ihtiyaçları göze alınarak miktar belirlenecektir. İştirak nafakasına konu olacak giderler;

• Eğitim giderleri; okul ücreti, servis ücreti, kurs veya etüt ücretleri.
• Yiyecek giderleri; beslenme, gıda tüketimi.
• Barınma giderleri; oturmuş olduğu evin gideri.
• Sağlık giderleri; doktor muayene ücreti, ilaçlar, tedavi masrafları.

İştirak Nafakası Miktarında Çocuğun Cinsiyeti Bir Kriter Midir?

İştirak nafakasında genellikle müvekkillerden gelen sorulardan biri iştirak nafakasının miktarı cinsiyete göre değişim gösterip göstermediğidir. Mahkeme, iştirak nafakası miktarını belirlerken çocuğun ihtiyacı, yaşı, okuluna göre dikkate etmektedir. Çocuğun cinsiyetine göre iştirak nafakasında bir ayrım yapılmamaktadır.

İştirak Nafakası Ne Zamana Kadar Sürer?

• İştirak nafakası, kural olarak çocuk reşit olana kadar devam etmektedir. Çocuk reşit olduğu zaman iştirak nafakası ödeme yükümlülüğü de kendiliğinden ortadan kalkar. Ancak her kuralın bir istisnası olduğu gibi bu kuralın da istisnası vardır. Çocuk reşit olduktan sonra eğitim hayatı halen devam ediyorsa eğitim hayatı sonlanana kadar iştirak nafakası ödeme yükümlülüğü vardır. Uygulamada iştirak nafakası sona ermiş olduğundan eğitim hayatı devam eden çocuk nafaka talep eden bir dava açmalıdır. Bu davayı açacak olan kişi de artık ana veya baba değil, çocuktur.
• İştirak nafakasının kendiliğinden son bulduğu hallerden birisi de nafaka borçlusunun ölümüdür. Nafaka ödemekle yükümlü olan kişinin ölümü ile bu yükümlülük de kendiliğinden ortadan kalkacaktır.
• Velayetin el değiştirmesi veya velayet hakkının sonra ermesi ile iştirak nafakası son bulacaktır.
• Çocuğun evlenme durumunda da nafaka yükümlülüğü sona erecektir. Çocuk ergin olmayıp belli şartlarda kanunen evlenebilme durumları vardır. Çocuk ergin yaşa gelmeden evlendiği vakit erginlik kazanmış olacaktır. Evlilik ile ergin olan çocuk adına ödenen iştirak nafakası son bulacaktır. Çocuk evlilik ile kazanmış olduğu kişisel durumu ergin olmadan boşanmış olsa dahi kaybetmeyecektir.

İştirak Nafakası Çocuğun Kaçıncı Yaşına Kadar Devam Eder?

İştirak nafakası, çocuğun ergin olduğu yaşa kadar talep edilebilmektedir. Çocuğun on sekiz yaşını doldurması halinde sona erecektir. İştirak nafakası talep eden çocuk adına nafaka, çocuğun ergin olduğu yaşa kadar devam edecektir. Çocuk ergin olduktan sonra iştirak nafakası ödemesi kesilebilir.

İştirak Nafakası Ödenmediği Takdirde Ne Yapılmalıdır?

İştirak nafakası yükümlüsü nafakayı ödemekle mükelleftir. Nafakayı ödemediği vakit borcunu ödemesi talebiyle icra takibi başlatılmalıdır.

İcra takibi başlatıldıktan sonra icrada uygulanacak belli prosedürler uygulanarak borçlunun borcunu ödemesi için işlemler yapılmalıdır. Nafaka alacağı, 1. sıra alacaklardandır. Nafaka borçlusunun üzerine kayıtlı gayrimenkul ya da araç satışında satış parasından nafaka alacağı öncelikle ödenecektir.

Bunun yanında nafaka ödemekle mükellef olan kişinin ödemediği takdirde hapis cezası alıp almadığına dair çok fazla soru gelmektedir. Nafaka yükümlüsü kişi nafakayı ödemediği takdirde 3 aylık tazyik hapsiyle cezalandırılması talebinde bulunulabilir. Şikayet yoluna başvurmadan önce borçlu aleyhine mutlaka icra takibi başlatılmalıdır. İcra takibi sonrası borçlu nafakayı ödemediği takdirde son üç aylık nafaka adına icra ceza yolu ile şikayet edilebilir. İcra ceza mahkemesine yapılan şikayet, genellikle bir ya da iki celsede sonuçlanan kısa süren dosyalardır. İcra cezada şikayet yoluna başvurulmadan önce mutlaka uzman bir boşanma avukatından destek alınmalıdır. Süre ve hukuki kayıp olmaması adına mutlaka hukuki deneyim ve tecrübe sahibi avukatlardan yararlanılmalıdır.

Geçmişe Dönük İştirak Nafakası Talep Edilebilir Mi?

Mahkeme tarafından müşterek çocuk ya da çocuklar lehine hükmedilen iştirak nafakası dava tarihinden itibaren ödenmek üzere hükmolunur. Dava açılma tarihinden sonra iştirak nafakasına hükmedilse dahi dava açılma tarihi başlangıç tarihidir. Nafaka yükümlüsü nafakasını ödemediği takdirde aleyhine icra takibi başlatılabilir. İcra takibi başlatılması dava açılma tarihinden itibaren hükmedilen iştirak nafakasını geriye dönük olarak talep edilebilir.

Birikmiş nafaka alacağı için başlatılan icra takibi sonrasında gerekli işlemler icra üzerinden yapılacaktır.

Nafaka Ödemeyen Eşe Çocuğu Göstermeme Hakkı Var Mıdır?

Nafaka ödemeyen eşe karşı hukuki yollara başvuru yapılmalıdır. Nafaka ödemeyen eş adına icra takibi başlatılabilir. İcra takibi başlatılıp ödeme emri gönderilmesine rağmen nafaka borcunu ödemeyen eşe karşı ceza davası açarak hapis cezasına hükmedilmesi talebinde bulunulabilir.

Nafaka ödemeyen eski eşe çocuğun gösterilmemesi yanlıştır; böyle bir hak yoktur. Borcunu ödemesi adına hukuki yollara başvurma hakkı vardır.

İştirak Nafakasında En Önemli Konu: Nafakadan Mahsup Edilmeyen Ödemeler

İştirak nafakası, çocuklar adına ödenen ve çocuğun eğitim, beslenme, kıyafet gibi tüm giderlerini karşıladığı bir nafaka türüdür. Ancak iştirak nafakası yükümlüsünün yapmış olduğu birkaç hata ödemiş olduğu nafakanın karşı taraftan tekrardan talep etme hakkı doğabilmektedir. Bu nedenle iştirak nafakası ödenirken dikkat edilmesi gereken bir konu bulunmaktadır. İştirak nafakasında, hakim ne kadar miktar ödenmesi adına hüküm kurmuş ise o kadar ödeme yapılmalıdır. Örneğin; iştirak nafakası adına bir miktar hükmedilmiş ise o miktara tekabül eden ve parça parça ödenen masraflar nafakadan mahsup edilmeyecektir. Nafakadan mahsup edilmesi adına ödenen okul ücreti, kıyafet alımı, kitap, yemek alımı nafaka yerine geçmeyecektir.

Uygulamada genellikle karşılaşılan ve nafaka borçlusunun kolaylıkla yeniden talep edebildiği, nafaka yükümlüsünün de bir o kadar mağdur olduğu bir konudur. Nafaka yükümlüsü nafaka haricinde nafaka miktarını aşan ödeme yaptığını belirterek nafakayı ödemediğini belirterek yükümlülüğünden kurtulacağını belirtmektedir. Ancak Yargıtay kararlarında nafaka harici ödenen miktarından nafakadan mahsup edilmeyeceği belirtilmiştir. Bu nedenle düzenli olarak nafaka ödenmeli, nafaka alacaklısı da ödenen nafaka ile birinci elden okul, beslenme, kırtasiye ya da herhangi giderini karşılamalıdır. Nafaka yükümlüsünün sorumluluğu yalnızca hükmedilen nafaka miktarını ay ve tarih olarak belirterek ödemektir.

İştirak Nafakasında Nafakanın İptali Davası

İştirak nafakası bilindiği üzere çocuğun reşit olduğu tarihe kadar ödenen bir nafaka türüdür. Yargıtayın vermiş olduğu kararlarında ise çocuk ergin olduktan sonra eğitim hayatına devam ediyor ise ayrı bir dava açarak nafaka ödenmesi için talepte bulunabilir.

Eğitim hayatı devamı boyunca ödenecek olan nafakada, çocuğun eğitim hayatın sona erdiği vakit nafakanın kaldırılması davası açılacaktır. Reşit olmuş ve eğitim hayatın sona eren çocuk için nafakanın kaldırılması davası açma hakkınız bulunmaktadır.

Çocuğun Giderlerinin Artması Halinde Nafaka Artırım Davası Açılabilir Mi?

Müşterek çocuk lehine hükmedilen nafaka miktarı zamanla çocuğun ihtiyaçlarının değişimi nedeniyle nafaka miktarı yeterli olmayabilir. Nitekim çocuğun yaşı, eğitimi ve ihtiyacı zamanla artabilir. Diyelim ki 4 yaşındaki çocuk lehine hükmedilen nafaka miktarı 14 yaşına geldiğinde elbette yetmeyebilir. Çocuğun yaşı ilerledikçe ihtiyaçları artacaktır; okul ücreti, kurs ve sosyal aktivite masrafları, beslenme ve gıda alışkanlığı, kıyafet ve kırtasiye masrafları her koşulda değişecektir.

Diğer bir husus da alım gücünün yıllar geçmesi ile birlikte değişmesidir. Enflasyonun değişmesi paranın alım gücünde değişim gösterecektir. Diyelim ki 50 TL ile yapılan alışveriş 10 sene sonraki 50 TL ile yapılan alışveriş aynı değerde olmayacaktır. Enflasyon ile paranın alım gücünde olumsuz yönde değişim olması nedenine de dayanarak iştirak nafakasını artırım davası açılabilecektir.

İştirak Nafakası Dilekçe Örneği

İSTANBUL ( ). AİLE MAHKEMESİNE

DAVACI: Ad Soyad (TC Kimlik Numarası)

Adres

VEKİLİ: Av. Ad Soyad

Adres

DAVALI: Ad Soyad (TC Kimlik Numarası)

Adres

**KONU: **Velayeti davacıda olan müşterek çocuk adına … TL iştirak nafakası talepli dava dilekçesidir.

AÇIKLAMALAR:

1-) Taraflar İstanbul ( ). Aile Mahkemesinin …/… Esas …/… Karar Sayılı dosya üzerinden boşanmışlardır. Tarafların boşanma kararı, …/…/… tarihinde kesinleşmiştir.

2-) Tarafların …/…/… doğumlu müşterek çocuğu bulunmaktadır. Taraflar anlaşmalı boşanma davası ile boşanmış, davalı taraf anlaşmalı boşanma protokolünde müşterek çocuğa yönelik iştirak nafakasına dair bir madde konulmamasını, çocuğun eğitim ve sağlık masraflarını yerine getireceğinden bahisle beyanda bulunmuştur. Bu nedenle tarafların anlaşmalı boşanma protokolünde müşterek çocuk lehine iştirak nafakası konulu bir madde konulmamıştır.

3-) Müşterek çocuk, … Koleji’nde %25 burslu olarak okumakta, aynı zamanda satranç ve bilgisayar kursuna da gitmektedir. Davacı anne, müşterek çocuğun giderlerini tek başına karşılayamamaktadır. Müşterek çocuğun okul ve kurs giderleri yanında, kıyafet, bakım, beslenme, kırtasiye gibi birçok masrafı bulunmaktadır.

Müşterek çocuk, burslu olarak … Koleji’nde okusa da okul, İngilizce kitaplarını karşılamamaktadır. Müşterek çocuğun bir İngilizce kitabının fiyatı 350-400 TL arasındadır. Bütün bunlar adına davalının da müşterek çocuğun giderlerini karşılaması adına iş bu dava açma zarureti hasıl olmuştur.

4-) Davalı … Şirketi’nin sahibi olup aylık yaklaşık 10.000 TL geliri bulunmaktadır. Davalının aylık gelirinin yüksek olması ve müşterek çocuğun giderlerine nazaran … TL iştirak nafakası bağlanmasını talep ediyoruz.

HUKUKİ NEDENLER: TMK, HMK ve ilgili her türlü mevzuat.

HUKUKİ SEBEPLER: Ekonomik ve sosyal durum araştırması, okul kaydı, sözleşme, fatura, banka kayıtları, kredi kartı kayıtları, tapu kayıtları, trafik sicil kayıtları, okul kaydının mahkemeye celbi, müvekkilin maaş bordrosu ve her türlü yasal delil.

SONUÇ ve İSTEM: Yukarıda açıklanan ve gerekçelendirilen nedenler ışığında;

1-) Haklı davamızın kabulüne,

2-) Müşterek çocuk lehine dava tarihinden itibaren başlamak üzere aylık … TL iştirak nafakası tayinine,

3-) Müşterek çocuk lehine hükmedilen nafakanın her yıl 15 Ocak tarihinden itibaren TÜİK tarafından belirlenen ÜFE oranında arttırılmasına,

4-) Yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı tarafça ödenmesi yönünde karar verilmesini saygılarımızla vekaleten talep ederiz.

Davacı Vekili

Ad Soyad

İmza

İştirak Nafakası Artırımı Talebi

İSTANBUL ( ). AİLE MAHKEMESİNE

DAVACI: Ad Soyad (TC Kimlik Numarası)

Adres

VEKİLİ: Av. Ad Soyad

Adres

DAVALI: Ad Soyad (TC Kimlik Numarası)

Adres

KONU: Velayeti davacıda olan müşterek çocuk adına … TL olan iştirak nafakasının … TL’ye artırılması talepli dava dilekçesidir.

AÇIKLAMALAR:

1-) Taraflar İstanbul ( ). Aile Mahkemesinin …/… Esas Sayılı dosyası üzerinden boşanmışlardır. Tarafların boşanma kararı, …/…/… tarihinde kesinleşmiştir.

2-) Taraflar arasında görülen boşanma davasında, müşterek çocuğun velayeti davacı müvekkile verilmiş, müşterek çocuk lehine 200 TL iştirak nafakasına hükmedilmiş, söz konusu nafakaya ilişkin herhangi bir artış da öngörülmemiştir. Söz konusu nafaka, beş yıl önce belirenmiş ve mahkeme tarafından takdir edilen nafaka miktarında hiç artış olmamıştır.

3-) Boşanma kararının kesinleşmesinden bu yana paranın alım gücü, enflasyon oranında olumsuz yönde değişiklikler olmuştur. Her şeye zam gelmiş, beş yıl önceki beş lira ile şimdiki beş lira ile alınacaklarda azalma olmuştur.

4-) Ancak beş yıl içerisinde davalının ekonomik durumunda artış gerçekleşmiş, yüksek enflasyon karşısında düşüş olmuştur. Müşterek çocuğun ihtiyaçları da bu aşamada artmış, müşterek çocuk okula gitmeye başlamış ve ihtiyaçları da daha da artmıştır.

HUKUKİ SEBEPLER: TMK, HMK ve ilgili her türlü mevzuat.

HUKUKİ DELİLLER: İstanbul ( ). Aile Mahkemesi, nüfus kayıt örneği, ekonomik ve sosyal durum araştırması, bilirkişi, tanık, keşif, faturalar, maaş bordrosu, SGK kaydı, ödeme belgeleri ve her türlü yasal delil.

SONUÇ ve İSTEM: Yukarıda açıklanan ve gerekçelendirilen nedenler ışığında;

1-) Haklı davamızın kabulüne,

2-) Müşterek çocuk adına ödenen … TL iştirak nafakasının arttırılarak … TL ödenmesine,

3-) Müşterek çocuk lehine hükmedilen nafakanın her yıl 15 Ocak tarihinden itibaren TÜİK tarafından belirlenen ÜFE oranında arttırılmasına,

4-) Yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalı tarafça ödenmesi yönünde karar verilmesini saygılarımızla vekaleten talep ederiz.

Davacı Vekili

Av. Ad Soyad

İmza

İştirak Nafakası Yargıtay Kararları

İştirak Nafakasını Davanın Her Aşamasında İstenebileceği

İştirak nafakası, boşanmanın fer’i unsuru olduğundan harç gerekmeden boşanma ve ayrılık davalarında yazılı ya da sözlü olarak talep edilebileceği belirtilmiştir. İştirak nafakası, talep edilmediği vakit ise hakimin iştirak nafakasının dikkate alması gerektiği belirtilmiştir.

İştirak nafakası, dava dilekçesinde talep edilmemiş ancak daha sonraki aşamada talep edilmiş ise dava ya da talep genişletme niteliğinde değildir. İştirak nafakasının sonradan istenilmesi için ıslaha da gerek yoktur olarak belirtilmiştir. (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2010/8242 Esas 2011/9737 Karar)

Ödeme Gücü Bulunmayan Babadan İştirak Nafakası Alınamayacağı

Taraflar arasında görülen boşanma davasında, ilk derece mahkemesinin vermiş olduğu karara karşılık temyiz yoluna başvurulmuştur. Yargıtay, davalı erkeğin temyiz itirazını incelemiş ve davalı erkeğin iştirak nafakasına ilişkin temyiz itirazını kabul etmiştir.

Dosya incelemesinde, velayetin anneye verildiği, velayet hakkına sahip olmayan babanın ise çalışacak gücü olmadığına dair raporu olduğu, herhangi bir yerden de geliri olmadığı sosyal ve ekonomik durum araştırmasında tespit edildiği belirtilmiştir. İlk derece mahkemesinin ödeme gücü bulunmayan babanın iştirak nafakasından sorumlu tutulması doğru bulunmamıştır. Bu nedenlerle Yargıtay, ilk derece mahkemesinin vermiş olduğu karara karşılık bozma kararı vermiştir. (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2016/8491 Esas, 2017/14586 Karar)

İştirak Nafakasının Kamu Düzeni İle İlgili Olması

Boşanma davası esnasında velayeti altında olan annenin menfaatine aykırı olarak henüz doğmamış alacak adına nafakadan vazgeçmenin mümkün olmadığı belirtilmiştir. Feragate ilişkin beyan, müşterek çocuğun ergin olacağı tarihe kadar devam edeceğinden ergin olduğu yaşa kadar kapsamamaktadır. İştirak nafakası, her an doğup işleyen hak olarak belirtilmiştir. (Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2010/9685 Esas, 2010/13957 Karar)

İştirak Nafakasının Artırılması

Davacı ve davalının 2005 doğumlu müşterek çocuğu olduğu, velayetin boşanma ile davacıya verildiği ve çocuk lehine 250 TL nafaka bağlanmıştır. Ancak 2012 yılında hükmedilen nafaka, günün ekonomik koşullarına ve müşterek çocuğun ihtiyaçlarının büyümesi ile birlikte artması nedeniyle 750 TL ye arttırılması talep edilmiştir. Mahkeme, dava sonucunda nafaka miktarını 300 TL’ye bağlamıştır. Ancak Yargıtay, tarafların sosyal ekonomik durumuna ve boşanma dava tarihinin 13.05.2011 olduğu, açılan tarih itibariyle 4 yıl geçmesi ile yalnızca 300 TL ye arttırılması az bulunmuştur.

Yargıtay, en azından TÜİK’in yayınladığı ÜFE artış oranında iştirak nafakasının arttırılmasına karar verilmesi gerektiğini belirtmiştir. Bu nedenle mahkemenin vermiş olduğu düşük artırıma ilişkin karar adına Yargıtay bozma kararı vermiştir. (Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2016/9413 Esas 2016/13704 Karar)

Boşanma Tarihinden 1 Yıl Geçmeden İştirak Nafakasının İndirilmesi Dava Açma

Taraflar anlaşmalı boşanma ile 13.102011 tarihinde boşandığı ve protokol gereği müşterek çocuklara 750’er TL iştirak nafakasına hükmedilmiştir. Ancak boşanma tarihinin üzerinden bir yıl geçmeden iştirak nafakasının indirilmesi adına nafaka yükümlüsü dava açmıştır.

Yargıtay, davacının açmış olduğu nafakanın indirilmesi davasında, hakkın kötüye kullanma niteliğinde olduğu, sırf boşanma sağlanması için mali gücünün üstünde yükümlülük üstlendiği ve bu yükümlülüğünün kaldırılması ya da azaltılması talebinde bulunması dürüstlük kuralına aykırı bulunmuştur. Bunun yanında boşanma tarihinden bu yana davacının ekonomik durumunda önemli ölçüde değişikliğin de kanıtlamadığından mahkemenin kararına karşı bozma kararı vermiştir. (Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2012/14248 Esas 2012/20466 Karar)

İştirak Nafakasına Dair Karar Kesinleşmeden İcraya Konulamaması

Taraflar arasında görülen boşanma davası sonucunda boşanma ve velayet kararı verilerek velayet, anneye verilmiş ve iştirak nafakasına hükmedilmiştir. Ancak kararın boşanma kısmı kesinleşmeden maddi manevi tazminat, iştirak nafakası, yargılama gideri ve vekalet ücretinin tahsili adına ilamlı icra takibi başlatılmıştır. Borçlu, ilamın kesinleşmeden icra edilemeyeceğini iddia ederek icra mahkemesinde dava açmış, takibin iptalini talep etmiştir.

Mahkeme, boşanma ilamı kesinleşmeden maddi- manevi tazminat, işlemiş faizi ve yargılama gideri, vekalet ücretine dair başlatılan takibin iptaline, nafakaya dair ilamın ise kesinleşmeden takibe konulabileceği gerekçesi ile talebin reddine karar vermiştir.

Yargıtay, dosya incelemesinde, aile ve şahsın hukuki ile ilgili hükümler kesinleşmeden takibe konu edilemeyeceği, boşanma kararının eklentisi olarak nafakanın da aynı kurallar için de geçerli olduğu ve boşanma kararının kesinleşmesi gerektiğini belirtmiştir. Bunun yanında, boşanmaya ilişkin hükmün kesinleşmesi tarihinden itibaren isteneceği belirtmiştir. Yargıtay, mahkeme kararında tümden iptaline karar vermesi gerekirken iştirak nafakası yönünden talebin reddine karar verilmesi doğru bulunmamıştır. Bozma kararı verilmiştir. (Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2015/16421 Esas, 2015/18368 Karar)

Özel Okul Ödemesi Nafakadan Sayılamaz

Taraflar arasında görülen davada verilen ilk derece mahkemesi kararına karşılık temyiz başvurusunda bulunulmuştur. Davacı, dava dilekçesinde davalı ile boşandığını davalı ile ortak çocuklar adına nafaka ödenmesine hükmedildiği ve ortak çocukların özel okulunu ödediği, bunların nafakadan mahsup edilmesi gerektiğini belirterek davacının başlatmış olduğu icra takibinde borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.

Davalı ise davacının açmış olduğu davasının reddini talep ederek özel okula ilişkin aralarında bir anlaşma olmadığı ve özel okul ödemelerinin nafakadan mahsup edilemeyeceğini belirtmiştir. İlk derece mahkemesi ise davalının çocuklar adına yapılan özel okul ödemesinin nafakadan mahsup edilebileceğine dair karar vererek davacı aleyhine kötü niyet tazminatı ödenmesine hükmedilmiştir.

Yargıtay, dosya incelemesinde, babanın özel okula ilişkin ödemesini ahlaki ödev olarak kabul etmiştir. Yargıtay, çocuğun eğitim giderlerine ilişkin babanın ödeme yapmasının nafakadan mahsup edilemeyeceğine dair karar vererek mahkemenin vermiş olduğu karara karşılık bozma kararı vermiştir. (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2016/26225 Esas 2018/ 11584 Karar)

Sık Sorulan Sorular

İştirak nafakası nedir?

Boşanma davası bitiminde velayeti almayan tarafın çocuğun bakımı, sağlığı, eğitimini kapsayan ve ödemesi gereken aylıktır. Ayrılık davası ve evliliğin iptali davasında da iştirak nafakasına hükmedilebilir. İştirak nafakası, velayeti alan ebeveyne ödenecektir.

İştirak nafakası ne zaman (Hangi tarihten) başlar?

İştirak nafakasına ilişkin hükmün kesinleşmesi ile iştirak nafakasının ödenmesi gerekmektedir. Kararın kesinleşmesiyle ödenmesi gerekir ancak kararın verildiği tarihten itibaren biriken iştirak nafakasıyla ödenmelidir. Mahkeme tarafından verilen hükümde, iştirak nafakasının hangi tarihten itibaren başlayacağı açıkça zaten belirtilir.

İştirak nafakası nasıl hesaplanır? (Belirlenmesi)

İştirak nafakasının miktarı, hakimin takdirindedir. Ancak hakim nafakaya ilişkin bir karar vermeden önce her iki ebeveynin sosyal ve ekonomik durum araştırılmasını emniyetten talep edecektir. Bunun yanında çocuğun ihtiyacını, eğitimini ve giyinme masrafını da hesaplayarak ödeme gerçekleştirecektir.

İştirak nafakası azaltılması (Azaltma davası) nasıl olur?

İştirak nafakasını ödeyen kişinin gelirinde azalma olması, ekonomik sıkıntı yaşaması nedeniyle iştirak nafakasının azaltımı talebiyle dava açabilir. Ancak velayeti alan ebeveynin gelirinin olması ya da var olan gelirinde artış meydana gelmesi nedeniyle nafaka azaltım davası açılamaz.

İştirak nafakası artış oranı nedir?

Mahkeme tarafından nafaka kararı verilirken iştirak nafakasına her yıl artış oranı da belirleyebilecektir. Ancak Yargıtay içtihatlarına göre nafaka artış oranı TÜFE-ÜFE artış oranı olduğundan mahkeme tarafından da aynı artış oranında karar verilecektir.

İştirak nafakası artırımına (artış) nasıl itiraz edilir?

İştirak nafakası alan ebeveyn nafaka artışı talebiyle dava açmış ise nafaka yükümlüsünün itiraz etme hakkı bulunmaktadır. Mahkemeden talep edilen artış oranı, nafaka yükümlüsünün ekonomik durumunu zorlayacak ise nafaka artış oranına ilişkin talebin reddini cevap dilekçesinde belirtebilir.

İştirak nafakası artırım dilekçesi nasıl olmalıdır?

Çocuğun masraflarına, beslenmesine, eğitimine ilişkin ödenen nafakanın yeterli olmadığına ve artırım yapılması gerektiğine dair tam, eksiksiz bir anlatımla dilekçe hazırlanmalıdır. Dilekçenin ekinde çocuk adına yapılan masraflara ait belgeler ve dökümanlar da eklenmelidir.

İştirak nafakası ne zaman biter (bitiş)?

İştirak nafakası, süreli bir nafakadır. Müşterek çocuğun on sekiz yaşını doldurması ile iştirak nafakası sona erecektir. Nafaka ödeyen kişinin nafakanın kaldırılması talebiyle dava açmasına gerek bulunmamaktadır. Çocuk on sekiz yaşını doldurduğunda nafaka kendiliğinden kalkacaktır.

İştirak nafakasına cevap dilekçesi nasıl olmalı?

Davalının yazacağı cevap dilekçesi, davacının iddialarına ve beyanlarına göre değişmektedir. Cevap dilekçesinde, davacının iddialarına yönelik cevaplarda bulunulmalı, iddialarına karşılık savunma yapılmalıdır. Ayrıca davalı, ekonomik durumuna dair detaylı bilgilerini de dilekçede vermelidir.

İştirak nafakası hangi durumlarda kesilir?

Çocuğun velayetinin değişmesi durumunda iştirak nafakası kesilecektir. Diğer bir husus da nafaka yükümlüsünün ölmesi halinde iştirak nafakası ödeme sorumluluğu da ortadan kalkacaktır. Çocuğun on sekiz yaşını doldurması ile nafaka kendiliğinden sona erecektir.

İştirak nafakasını kimler alamaz?

İştirak nafaka müşterek çocuk adına ödenen nafaka olduğundan yalnızca velayeti alan ebeveyn tarafından alınan bir nafakadır. Velayet hakkını alan ebeveyn dışında iştirak nafakasını almaya kimsenin hakkı bulunmamaktadır.

İştirak nafakası kaç yaşına kadar (Ne kadar süre) devam eder?

İştirak nafakası, çocuğun on sekiz yaşını doldurmasına kadar devam eden bir nafakadır. Çocuk on sekiz yaşını doldurduğu zaman nafaka kendiliğinden sona erecektir. Çocuğun eğitimi on sekiz yaşından sonra da devam ediyor ise yardım nafakası talebiyle dava açabilecektir.

İştirak nafakası kime ödenir (verilir)?

İştirak nafakası çocuk adına ödenen bir nafaka olsa da velayeti alan kişiye ödenmektedir. Velayeti hakkını alan ebeveyn almış olduğu iştirak nafakası ile çocuğun eğitimi, beslenmesi ve sağlığına dair harcamayı iştirak nafakası ile yapacaktır.

İştirak nafakasından nasıl kurtulurum?

İştirak nafakasını ödeyen kişi, çocuğun velayet hakkını diğer ebeveynden mahkeme kararı ile alır ise iştirak nafakası ödeme sorumluluğu kalkacaktır. Bunun yanında müşterek çocuğun on sekiz yaşını doldurması halinde iştirak nafakası ödeme yükümlülüğü kendiliğinden kalkacaktır.

İştirak nafakasını kim öder?

Tarafların müşterek çocuğu var ise boşanma sonucunda velayet hakkını alan ebeveyne iştirak nafakası ödenecektir. İştirak nafakası, velayeti almayan diğer ebeveyn tarafından ödenecektir. Kısacası iştirak nafakası çocuğun velayetini almayan diğer ebeveynin sorumluluğu altındadır.