Boşanma Davasında Kusur

Evlilikte eşlerin birbirlerine karşı sorumluluğu bulunmaktadır. Bilindiği üzere evlenirken “iyi günde, kötü günde, hastalıkta, sağlıkta” birbirlerinin yanında olacağına dair taraflar söz vermektedir. Türk Medeni Kanunu’na göre evlilik, sözleşmedir. Karşılıklı olarak imzalanan sözleşmede, iki tarafın da birbirine sorumluluğu bulunmaktadır. Boşanma davalarında da bu sözleşmedeki kuralları, sorumlulukları yerine getirmeyerek evliliğin bitimine sebep olan eş, kusurlu sayılacaktır.

Evliliğin bitimine neden olan her türlü eylem, eşine ya da çocuklarına olan ihmalkar olan süregelen davranışların her biri kusur olarak nitelendirilecektir. Her evliliğe, somut duruma göre farklı eylemler ve olaylar kendi içerisinde değerlendirilerek kusur olarak tanımlanabilir. Önemli olan günlük hayat tecrübelerine göre, olağan hayat akışında eşine karşı ihmalkar bir davranış; diğer eşi ya da çocukları mutsuz edecek şekildeki duygusal şiddet niteliğindeki davranışlar kusur eylemidir. Örneğin; evlilikte erkeğin özel günlerde çiçek almaması ya da kadın eşin salataya sirke dökmemesi gibi sebepler evliliği sona erdirecek nitelikte eylem olarak değerlendirilmeyecektir. Evlilik birliğini çekilmez hale getiren, artık birliğin mutluluğuna engel olan eylemler, kusur olacaktır.

Boşanmada Kusurun Önemi

Türkiye’de iki tür boşanma davası vardır. Biri anlaşmalı, diğeri ise çekişmelidir. Fakat kusur sadece çekişmeli boşanma davasında önem teşkil etmektedir. Evlilik birliğini sona erdiren davranışlar olarak ileri sürülen iddiaların niteliği ve ispatlanıp ispatlanmadığı hakim tarafından gözetilecektir.

Karşılıklı anlaşma ile kurulan evlilikte bir eş, diğer eş tarafından haksızlığa uğramış ise mahkeme huzurunda kanıtlayarak evliliğin sarsıldığını ispatlayabilecektir.

Boşanma davasında karşı tarafın kusurlu olduğunu ispatlandığında

• Evliliğin sona ermesine, boşanmalarına karar verilecektir,
• Maddi ve manevi yönden zarara uğrayan kusursuz ya da hafif kusurlu eş zararının tazminini diğer eşten isteyebilecek,
• Evliliğin bitiminde yoksulluğa düşecek olan eş, yoksulluk nafakasına hak kazanabilecektir.

Boşanma Davasında Kusur Sayılan Haller Nedir?

Duygusal şiddete yönelik olan davranışlar, sadakat yükümlülüğüne aykırılık, birlikten gelen yükümlülüklerden gelen sorumlulukların yerine getirilmemesi “kusur sayılan haller”dir.

Türk Medeni Kanunu’nun m. 185/2’de; eşlerin evlilikte mutluluğu el birliği ile sağlamak, çocukların bakımı ile eğitimine ve gözetimine özen gösterme sorumluluğu altındadır. Aynı maddenin diğer 3. bendinde ise eşlerin birlikte yaşama, birbirine sadık kalma ve yardımcı olma zorunluluğu olduğu belirtilmiştir. Maddeden ileri gelen sorumlulukların her türlü ihlali boşanma davasında kusur olarak tanımlanacaktır.

• • Evin ortak giderlerinde sorumluluk almamak
  • Müşterek konutta yaşamamak
  • Ayrı yatakta yatmak
  • Geçerli bir sebebi olmaksızın çocuk istememe
  • Kumar bağımlılığı ve başkaca kötü alışkanlıklarının olması
  • Hakaret ve tehdit etme
  • Fiziksel şiddet gösterme
  • Müşterek çocuk ile ilgilenmeme

• Müşterek çocuklarına şiddet uygulama
• Kök ailesinin evliliğine olan müdahalesine izin vermesi
• Hastalık zamanlarında destek olmama
• Üçüncü bir kişi ile cinsel birliktelik yaşanması
• Üçüncü bir kişi ile flörtleşmek
• Arkadaşları ya da ailesi ile görüştürmemek
• Küçük düşürücü konuşmak, özgüveninin yitirilmesine neden olmak
• Geçerli neden olmaksızın cinsel ilişki kurulmaması,
• Ekonomik olarak kısıtlamak maksatlı eşinin gelirini elinden almak,
• Eşini evden kovmak

Anlaşmalı Boşanmada Kusur

Anlaşmalı boşanma davası, tek sözleşme ve tek duruşma ile sona eren bir boşanma türüdür. Taraflar evliliğin bitimi konusunda birlikte karar verip boşanmaya bağlı olan diğer unsurlar olan tazminat, nafaka, çocuk var ise velayet hususlarında anlaşıp sözleşmede maddelendirmesi gerekmektedir. Öte yandan mahkeme huzurunda da sözleşme maddelerini kabul ettiğini sözlü olarak beyan edeceklerdir. Dolayısı ile anlaşmalı boşanmada hakim, tarafların mahkemeye sunduğu sözleşmenin hukuka uygun olup olmadığını ve eşlerin nikah süresinin anlaşmalı boşanma için şartlara uygun olup olmadığını gözeterek karar verecektir. Kamu düzenini ilgilendiren, müşterek çocuk konusunda verilen karara karşılık müdahale edebilecektir. Bu hususlar haricinde boşanmada kusurlu tarafın kim olduğunu sorgulamayacaktır. Kusur, çekişmeli boşanma davasında gözetilecek ve boşanma ile diğer istekler bu duruma göre değerlendirilecektir.

Boşanmada Kusur Çeşitleri Nedir?

Boşanma dosyasında taraflar karşılıklı olarak birbirlerine kusur atfında bulunuyor ise hakim, kimin daha az kusurlu olduğunu ya da eşit kusurlu olup olmadığını delillere göre değerlendirecektir. Her iki tarafın ispatladığı kusuru değerlendirecek ve kimin kusuru daha ağır ise evliliğin bitimine o eş sebebiyet vermiş olacaktır. Tarafların kusur dengesine göre hakim, boşanma sonrasına ilişkin yaptırımı olan kararlar verecektir. Fakat kusur dengesinde, kimin daha ağır olduğu ya da ikisinin de kusurunun birbiri ile eşit olup olmadığı da önemlidir.

a-) Ağır Kusur Hali

Evliliğin bitimine neden olan ağır kusurlu eşin açmış olduğu boşanma davası reddedilecektir. Diğer eşe göre hafif kusurlu bulunan eşin talebi ya da boşanma talebi kabul edilecektir.

Ağır kusurlu bulunan eş, boşanmak istiyor ve karşı tarafın kusurunu hafif de olsa kanıtlayamamış ise boşanma kararı verilmeyecektir.

b-) Eşit Kusur Hali

Evliliğin bitiminde her iki taraf da kusurlu bulunur ve kusur dengesinde iki tarafın da kusuru eşit ise evliliğin bitimine karar verilecektir. Sonuç olarak boşanma kararı verilecektir. Ancak her iki tarafın tazminat ya da yoksulluk nafakası (süresiz nafaka) talebi var ise talepleri reddedilecektir.

c-) Tam Kusur Hali

Evliliğin bitimine neden olan hususlarda, özel boşanma sebeplerinden birisi ile boşanılması halinde tamamen bir tarafın kusurlu olduğu durumlar da söz konusudur. Zina nedenine dayalı olan, hayata kast, pek kötü muamele, haysiyetsiz yaşam sürme ve terk nedeni ile boşanma söz konusu olduğunda taraflar hakkında boşanma kararı verilecek ve özel boşanma sebebine neden olan kişi TAM kusurlu sayılacaktır.

Tam kusurlu olan eşe karşı maddi ve manevi tazminatın ödenmesine karar verilecektir. Ayrıca yoksulluk nafakası adına evliliğin bitimi ile yoksulluğa düşecek eş lehine yoksulluk nafakasına hükmedilecektir.

Boşanmada Kusurlu Bulunmanın Sonucu Nedir?

Evliliğin bitiminde tam ya da ağır kusurlu bulunan eş hakkında mahkeme, boşanmaya bağlı olan konularda da karar verebilecektir.

Boşanmada Kusursuz Bulunmanın Sonucu Nedir?

Boşanma Davasında Kusur İspatı

Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na ve Anayasaya uygun olması halinde her türlü delil ile kusur ispatı yapılabilir. Whatsapp yazışmaları, Telegram yazışmaları, mesaj dökümleri, sosyal medya hesaplarındaki paylaşımlar, fotoğraflar ve videolar, ses kaydı, tanık beyanı, banka hesap kayıtları, telefon kayıtları gibi deliller ile ispatlanabilir.

Mal Paylaşımı Davasında Kusur Önemli Midir?

Zina ve hayata kast nedeni ile boşanma davalarında kusur önemlidir. Ancak diğer özel ve genel boşanma sebebinde herhangi bir önem taşımamaktadır. Kusurlu olan eş, tazminat yaptırımı ile karşılaşacaktır. Genellikle tazminat ile mal rejimine ilişkin alacak karıştırılmaktadır. Her ikisi farklılık taşımaktadır. Tazminat, evlilikte kusurlu olan eşin diğer eşe verdiği zarara oranla, maddi gücü ve evlilikteki süreye bağlı olarak belirlenen ödenektir. Mal rejimi, evlilikten bağımsız olarak evlilik birliği içerisindeki edinilen çalışma karşılığı kazanımların paylaşılmasıdır. Zinada bulunan ya da hayata kast nedeni ile kusurlu bulunan eş hakkında hakim mal rejimindeki katılma alacağını azaltmakta ya da tamamen kaldırmakta takdir hakkına sahiptir.

Boşanmada Kusur Yargıtay Kararları

Bağımsız Ev Sağlamayan Erkek Eşin Kusuru

“Yerel mahkeme tarafından yapılan muhakeme sonucunda kusur belirlemesi, maddi ve manevi tazminat talep etmesinin reddine dair verilen karara itiraz edilmiştir.

Erkek eş, karısına “şişko, tombul” diyerek aşağılamış ve eşini ailesi ile birlikte yaşatmış, bağımsız bir ev sağlamamıştır. Erkek eş, boşanmaya sebebiyet verdiğinden kişilik hakları saldırıya uğrayan kadın eşe manevi tazminat ödenebileceği öngörülmüştür. Toplanan delillerden kadının ağır ya da eşit kusurlu olmadığından erkek eş kusurlu bulunmuş, yerel mahkemenin tazminat ile kusur belirlemesine dair kararı hakkında bozma kararı verilmiştir.”

Y2HD, 2012/17780 Esas, 2013/4498 Karar

Kadın Eşin Güven Sarsıcı Davranması

“Yerel mahkeme tarafından erkek eş ağır kusurlu kabul edilerek boşanmaya karar vermiştir. Ancak kusur değerlendirmesi adına erkek eş, karara karşı temyiz başvurunda bulunmuştur. Kadın eşin evlilik birliği içerisinde güven sarsıcı durumlarda bulunulduğu ispatlandığı için yerel mahkemenin eşit kusurlu olduğu anlaşılmıştır. Boşanmaya sebep olan olaylarda, kadının da kusurlu olduğu ve eşlerin tam kusurlu olduğu ispatlandığından kadın yararına maddi ve manevi tazminata hükmedilmesi yanlıştır.

Y2HD, 2013/23448 Esas, 2014/6950 Karar