Boşanmada Evcil Hayvan Velayeti

Evlilik birliğinde eşler, evcil hayvan sahiplenmekte, bakım ile gözetim sorumluluğunu birlikte yerine getirmektedirler. Fakat boşanma sürecine girmesi ile evcil hayvanın hangi tarafta kalacağı, sahiplenme hususunun ne olacağı konularında hukuki boşluk bulunduğundan merak konusu olmaktadır.

Türk hukuk sisteminde hayvanın konumu ile nitelendirilmesi önem taşımaktadır. Mevzuata yönelik eleştiriler hayvanların ayrı bir hukuki kimlikte olması gerektiği yönündedir. Fakat yürürlükteki mevzuatta, hayvanlar “taşınır eşya” niteliğindedir.

Boşanma sürecinde taraflar uzlaşamıyor ise evcil hayvanın kimde kalacağı hususunda mahkemenin ne yönde karar vereceği merak konusudur. Hayvanlar hukuki nitelendirmede eşya olarak tanımlandığından müşterek çocuğa yönelik verilen velayet kararı gibi bir ara kurulmasının mümkün olup olmadığı da önemli bir konudur. Anlaşmalıda nasıl bir prosedür olduğu, çekişmeli boşanma davasında da hangi taleplerin sunulacağı mühimdir.

Anlaşmalı Boşanmada Evcil Hayvanın Velayeti

Anlaşmalı boşanma davası, boşanma ile boşanmaya bağlı olan unsurların nihai çözümü amaçlı başvurulan bir yoldur. Boşanma ve boşanmaya bağlı olan maddeler hazırlanıp detaylıca bir protokol düzenlenmektedir. Mahkeme, protokolde hukuka aykırılık tespit etmediğinde protokolü onaylayıp karar verecektir. Eşlerin evlilik birliği içerisinde sahiplendiği köpek, kedi, balık, kaplumbağa gibi evcil hayvanın da kimde kalacağı yönünde anlaşmaları gerekmektedir. Evcil hayvanın kimde kalacağı, diğer eşin evcil hayvanı ne zaman nasıl göreceği ve aylık masraf hususunda diğer eşin ne kadar iştirak edeceği de detaylandırılabilir.

Çekişmeli Boşanma Davasında Evcil Hayvanın Velayeti

Çekişmeli boşanma davası, tarafların boşanma ile boşanmaya bağlı olduğu unsurlarda uzlaşamadığında başvurduğu dava türüdür. Anlaşamadığı hususlardan birisi de evlilik içerisinde edinilen evcil hayvan ile ilgili olabilir ve mahkemeden bu hususta karar vermesi talep edilebilecektir.

• Evcil hayvanın kimde kalacağı,
• Eşlerden birisinin evcil hayvanı hangi gün ve zamanda görebileceği,
• Evcil hayvana bakan kişinin yapmış olduğu masraflar hususunda diğer eşin iştirak edeceği bedelin miktarı,
• Dava devamında ya da sonunda evcil hayvanın hangi eşte kalacağı yönünde karar verilmesi istenebilecektir.

Mahkeme, evcil hayvanın yararına ve menfaatine aykırı olan kararı vermeyecektir. Bu nedenle eşlerin talebini değerlendirirken bazı noktaları gözeterek karar verecektir. Öncelikle evcil hayvan sahiplendirilmesinin evlilik kurulmasından sonra gerçekleştirilip gerçekleştirilmediği, evlilik içerisinde iken diğer eşe evcil hayvanın hediye edilip edilmediği gibi hususlar da gözetilecektir.

Evlilik Öncesinde Alınan Evcil Hayvanın Velayeti

Evcil hayvanı evlilik öncesinde sahiplenen eş, kendi adına sahiplenmiş ya da eşin ailesi tarafından bağışlanmış ise hayvan, o eşin kişisel malı olacaktır. Kişisel mal niteliğinde olan mallarda diğer eşin yasal hakkı bulunmamaktadır. Her ne kadar hayvanlar, eşya olarak nitelendirilse de müşterek çocuklar adına kurulan kişisel ilişki gün ve tesisi, evcil hayvan adına da istenebilecektir. Evlilik birliği içerisinde evcil hayvana alışmış, bağ kurmuş fakat sahibi diğer eş olduğu için yanına alamayan eş, mahkemeden evcil hayvan ile belli saatler ve günlerde görüşmek adına talepte bulunabilecektir.

Evlilik Esnasında Alınan Evcil Hayvanın Velayeti

Anlaşmalı boşanma halinde düzenlenen protokolde hayvanın kimde kalacağı, giderlerinin nasıl karşılanacağı kararlaştırılabilir iken çekişmeli boşanma davasında hakim karar verecektir. Birlik içerisinde evcil hayvanın eşler tarafından sahiplenmesi halinde her iki taraf da evcil hayvanın kendisinde kalmasını istiyor ise mahkeme bazı koşulları gözetecektir.

Hayvanlar, aslında küçük çocuk gibidirler ve kendi alıştıkları yaşam alanlarında kalması onlar için daha sağlıklıdır. Yaşam alanından ayrı bir yere geçmeleri, hayvanları psikolojik olarak olumsuz etkilemektedir. Bu nedenle mahkeme, evcil hayvanın yaşam alanından farklı bir yerde yaşamasının olumsuz etkileyeceğini gözeterek hayvan yararına kararlar verecektir. Hayvanın kiminle uyuduğu, hayvan ile hangi tarafın daha çok ilgilendiği, karne ya da çipin hangi eş üzerine kayıtlı olduğu, ilaç ve aşı masrafları ya da mama ücretini kimin ödediği hususlarını da inceleyecektir.

Her ne kadar kanunda, hayvanlara ilişkin alınacak tedbir kararına dair herhangi bir madde bulunmasa da hakimin kanundaki boşluğu doldurma durumu vardır. Türk Medeni Kanunu’nun ilk maddesinin ikinci fıkrası gereği; kanun boşluğunu doldurabilecektir. Boşanma davasında mahkeme, Türk Medeni Kanunu’nun 169. maddesi gereğince geçici önlemleri kendiliğinden alabilme yetkisine doğrudan sahiptir ve ilgili maddeye dayanarak evcil hayvanın hangi eşte kalacağı yönünde tedbir kararı alabilir.

Evcil Hayvan Talebinde Bulunan Eşin Dikkat Etmesi Gerekenler:

• Evcil hayvanı önce kimin sahiplendiğini ya da evcil hayvan evlilik öncesinden alınmış ise bu hususu fotoğraf, video, karne kaydı, veteriner kayıtları gibi belgeler ile ispatlayabilir.
• Evcil hayvan ile diğer eş ilgilenmiyor ise tanık beyanı, mesaj kaydı ya da her türlü belgeler ile ispatlamalıdır.
• Evcil hayvanın masraflarını kim karşılıyor ise ödeme belgeleri, banka kayıtları, faturalar sunarak kanıtlayabilecektir.