Amir Emrinin Yerine Getirilmesi

Amirin emrinin yerine getirilmesi, hukuka uygunluk nedeni değil, kusurluluğu ortadan kaldıran bir durumdur. Failin eyleminde amir yerinin getirilmesi hükümleri uygulandığı vakit cezasında indirim yapılacaktır. Türk Ceza Kanunu’nun 24. maddesinin ikinci ve dördüncü fıkrasında hukuka uygunluk sebebine ilaveten kusurluluğu ortadan kaldıran nedenler düzenlenmiştir:

“Yetkili bir merciden verilip, yerine getirilmesi görev gereği zorunlu olan bir emri uygulayan sorumlu olmaz.

Konusu suç teşkil eden emir hiçbir surette yerine getirilemez. Aksi takdirde yerine getiren ile emri veren sorumlu olur.

Emrin, hukuka uygunluğunun denetlenmesinin kanun tarafından engellendiği hâllerde, yerine getirilmesinden emri veren sorumlu olur.”

Amirin emrinin yerine getirilmesinde belli başlı şartlar bulunmaktadır:

• Emri alan kişi ile emri veren kişi arasında hiyerarşik bir bağ olmalıdır.
• Emir yetkili merciden verilmelidir. Emri vermeye yetkili olmayan bir kişinin vermiş olduğu emir adına geçerli bir durum teşkil etmeyecektir.
• Yetkili olmayan bir amirden gelen emirde, memur yetkili birinden emir gelip gelmediğini denetlemek zorundadır. Yetkili olmayan amirin emrini yerine getiren memur hukuka uygunluk nedeninden yararlanamayacak, emrin yerine getirilmesindeki hukuka aykırılıktan sorumlu olacaktır.
• Emir görev nedeniyle verilmiş olmalıdır. Görevden kaynaklanmayan emrin yerine getirilmesi halinde hukuka uygunluk nedeninden yararlanılamayacaktır.
• Verilen emir meşru olmalıdır. Verilen emir hukuka uygun ise göreve dayalı olarak emrin yerine getirilmesi durumu olmalıdır. Kanunda belirtilen durum amirin vermiş olduğu hukuka aykırı emri yerine getiren memurun hukuka uygun hale getirilmesi anlamına gelmemektedir. Amirin emri hukuka uygun verilmemiş ise memur emri yerine getirmediği için sorumlu tutulamayacaktır.

Yetkili bir merciden verilen emrin yerine getirilmesi zorunlu olan görevi uygulayan memurun sorumlu olmayacağı kanunda belirtilmiştir. Kanuna aykırı bir emri veren amir, bu emri yerine getiren memur da hukuken sorumlu olacaktır. Bu durum ilgili kanun maddesinin üçüncü fıkrasında da belirtilmiştir.